محمد علی سدپارا تنها کوهنورد پاکستانی است که توانسته 8 قله از 14 قله‌ی 8000 متری را صعود کند.
وقتی در سال 2006 از محمد علی سدپارا پرسیده شد که چگونه باید یک کوهنورد شد، وی پاسخ داد: «کوه‌ها از کوهنورد علاقه و اشتیاق می‌خواهند. قلب شما باید عاشق کوه باشد.»
همتایان سدپارا او را به عنوان کوهنوردی «سرحال و کار بلد» می‌شناسند. کوهنوردی که بسیار سرسخت و شوخ‌طبع است. محمد سدپارا تنها کوهنورد پاکستانی که از مجموع 14 قله 8000 متری، 8 تا از آنها را صعود کرده است. سدپارا هنگامی که به همراه الکس تکسیکون اسپانیایی و سیمون مورو ایتالیایی اولین صعود زمستانی را به نانگا پاربات در سال 2016 داشت و رکورد جهانی را به دست آورد، در رسانه های محلی مورد توجه قرار گرفت. دو کوهنورد اسپانیایی و ایتالیایی می‌گویند که بدون وجود محمد سد‌پاردا این صعود ممکن نبود و این حرف باعث شهرت کوهنورد پاکستانی شد که برای مدت ها از انظار پنهان مانده بود.
در پاکستان 5 قله 8000 متری K2، نانگاپاربات، برودپیک، گاشربروم 1 و 2 قرار دارند. بقیه قله های 8000 متری در نپال و چین قرار گرفته‌اند.
این کوهنورد بااستعداد و متواضع در 2 فوریه 1976 در روستایی به نام سادپارا، نزدیک اسکاردو در منطقه گلگیت بلتستان، به دنیا آمده است.
سادپارا کجاست؟
«سادپارا» یا «سات‌پارا» خانه بسیاری از باربرهایی است که بارهای سنگینی را از مسیر بالتورو گلاسیر که همان مسیر صعود به K2 و دیگر قله‌ها است، می‌برند. این باربرها به دلیل آشنایی که با این این مسیر دارند، توانستند بسیاری از کوهنوردان را کمک کنند تا صعودهای خود را به شکلی صحیح انجام دهند.
برای سال‌‌های طولانی هیچ کوهنوردی از این کشور نتوانست شهرت خوبی بدست بیاورد. نظیر صبیر، اولین پاکستانی بود که به اورست صعود کرد و اشرف امان به همراه کوهنورد درگذشته، نصار حسین ساد پارا اولین کوهنوردان پاکستانی بودند که به K2 صعود کردند. سمینا بیگ اولین زن پاکستانی بود که به اورست صعود کرد. با این حساب، شهرت محمد علی سدپارا به گفته خودش به دلیل «سخت‌کوشی و شانس زیاد» بود.
سدپارا چگونه کوهنوردی را شروع کرد؟
سدپارا که در ابتدا باربری می‌کرد، توانست برای صعود به K2 در سال 2004 با یک گروه از کوهنوردان همراه شود.
وی در مصاحبه‌ای که در مجله DAWN چاپ شد، گفت: «یکی از اولین کارهایی که من در زمان بازپس‌گیری سیاچن در اواسط دهه 1990 انجام می‌دادم، تحویل تجهیزات به پست‌های ارتش پاکستان بود.
با توجه به اطلاعات موجود در پروفایل سدپارا در سایت مجله Alpinist، وقتی یکی از کامیون‌های ارتش پاکستان به دنبال باربر می‌گشت، سادپارا نمی‌توانست شور و شوق خود را پنهان کند. در آن زمان پاکستان و هند بر سر مسیر سیاچن که مسیر مهمی رو به چین بود، با یکدیگر جنگ داشتند. شب‌ها، او از دیوارهای یخی بالا میرفت و وسایل مورد نیاز سربازان را در گردنه‌های تنگ و خطرناک کوهستانی حمل می‌کرد. وی دعا می‌کرد که تاریکی او را از آتش گلوله‌هایی که شبیه ترقه‌های شکننده در یک عروسی بودند، در امان نگه دارد.
محمد علی سدپارا می‌گوید: «بعد از سیاچن، دیگر نمی‌ترسیدم. هنگام کوهنوردی دو احتمال وجود دارد: مرگ یا زندگی. باید شجاعت قبول هر دو احتمال را داشته باشی.»
وی به حرف خانواده‌اش برای پیوستن به نیروی پلیس یا ارتش را که محل زندگی و درآمدش را تضمین می‌کرد، گوش نکرد و به دنبال علاقه قلبی خود رفت.
«من همیشه به زنم و خانوادم می‌گفتم که من نمی‌خواهم کار کنم. کوهنوردی چیزی است که می‌خواهم انجام دهم.»
بدون هیچ پشیمانی
وقتی کاری برای انجام نبود، سدپارا کشاورزی می‌کرد. وی در سال 2006 بدون داشتن تجهیزات مناسب، از قله گاشربروم 2 صعود کرد. این اولین صعود وی به قله 8000 متری بود.
«من چکمه‌های مخصوص کوهنوردی نداشتم. ژاکت هم نداشتم چه برسد به لباس گرم مناسب تا مرا از سرمای جانفرسا دور نگه دارد. وسایلم را به صورت دست دوم از بازار اسکاردو خریده و تعمیر کرده بودم. با این حال، توانستم به سلامت از این قله صعود کنم و به سلامت برگردم.»
بعد از آن، دیگر چیزی جلودارش نبود. وی در سال 2006 از قله اسپانتیک در پاکستان، در سال 2008 قله نانگاپاربات در پاکستان و قله موستاق آتا در چین، در سال 2009 دوباره قله نانگاپاربات در پاکستان، در سال 2010 قله گاشربروم 1 در پاکستان، صعود زمستانی به قله نانگاپاربات در سال 2016، در سال 2017 قله برودپیک در پاکستان، صعود پاییزی به قله نانگاپاربات در سال 2017، اولین صعود زمستانی به قله پوموری در نپال در سال 2017، در سال 2018 قله K2 در پاکستان، در سال 2019 قله لوتسه در نپال، در سال 2019 قله ماکالو در نپال و در سال 2019 از قله ماناسلو در نپال صعود کرد.
در سال 2018، کوهنورد با تجربه فرانسوی، مارک باتارد، سدپارا و پاسانگ نورو از نپال را برای برنامه پنج ساله خود به نام «آن سوی کوه اورست» دور هم جمع کرد.
این گروه سه نفره برای صعود به نانگاپاربات در سال 2019، K2 در سال 2021 و به مناسبت 70 سالگی باتارد، قله اورست در سال 2022 برنامه‌ریزی کرده بودند. باتارد امیدوار بود که حضور سدپارا باعث شود نظرها در مورد پاکستان تغییر کند.
در 25 ژانویه امسال، دولت پاکستان اعلام کرد که از سدپارا برای صعود به دیگر قله‌های 8000 متری، حمایت مالی می‌کند.
مشکلات مالی
به عنوان یک همسر و پدر، سدپارا هر کاری می‌کرد تا غذای خانواده‌اش تامین شود. پول به اون انگیزه می‌داد اما کوهنوردی، انگیزه کار بیشتری به او می‌داد.
بدون این که خجالتی از این داشته باشد که بگوید فقر باعث شده جوانان سدپارا به باربری مشغول شوند، می‌گوید: «بسیاری برای پول صعود می‌کنند. حتی با این که زیاد نیست اما باز هم کافی است. با این حال، باربرهای زیادی نیستند که صعود را دوست داشته باشند. اگر فرصت‌های بیشتری داشتند، صعود را کنار می‌گذاشتند.»
در مصاحبه Alpinist، سدپارا گفت که می‌خواهد برای زنش یک چرخ خیاطی بخرد و خود می‌خواست از قله K2 در زمستان صعود کند. این آرزوها هزینه داشتند. این هزینه با باربری کالاهای شکننده در مسیرهای ترسناک تامین می‌شد.
محمد علی سدپارا اضافه کرد: «تعداد کمی کوهنوردی را پس از حل مشکلات مالیشان ادامه می‌دهند. برای کوهنوردی، آدم باید از هر محدودیتی آزاد باشد.»
در سال 2016 وی گفت که دوست ندارد فرزندانش کار او را ادامه دهند.
«صادقانه بخواهم بگویم، دوست ندارم فرزندانم در این زمینه کار کنند. پسرانم درس می‌خوانند و یکی از آنها به دانشگاه می‌رود و کوهنوردی را دوست ندارد. دوست دارم آنقدر درآمد داشته باشم که هزینه‌های خانواده‌ام را تامین کنم.
انسانی بسیار ارزشمند
سدپارا جزئی از تیم جست‌و‌جویی بود که به دنبال دو کوهنورد انگلیسی و ایتالیایی، تام بالارد و دانیل ناردی بودند. این دو کوهنورد در کوه نانگا پاربات مفقود شدند و جسد آنها بعدها در دامنه این کوه یافت شد.
کریم شاه نظیری، اسکیتر و کوهنورد در یک توییت نوشت: «مردی که برای هر عملیات نجات آماده بود. عکسی که 27 فوریه سال 2019 زمانی که برای عملیات جست‌و‌جوی ناردی و تام در کوه نانگاپاربات گرفتی را به یاد دارم. امروز تو را از دست دادیم و بدنت در قله K2 در آرامش فرو رفت.»
نظیر صبیر در مورد علی سدپارا می‌گوید: «او مرد مهربانی بود و ذات خوبی داشت. به طور خلاصه، انسان با ارزشی بود.» وی در ادامه اضافه کرد که سدپارا فردی شوخ‌طبع بود و گاهی هنگام صعود شروع به رقصیدن می‌کرد. او هم در زندگی هم در کوهنوردی فردی با ارزش بود.
مینگما شرپا، کوهنورد نپالی که در گروه 10 نفره کوهنوردی اولین صعود زمستانی به K2 را در ماه گذشته انجام داد می‌گوید: «سدپارا همراه سرگرم‌کننده‌ای بود. او سخت‌کوش است و با همه خوش رفتار است. او همه آن چیزی را که برای رسیدن به قله لازم است دارد.»
بعد از این که گزارش شد سدپارا در کنار جان اسنوری از ایسلند و جی‌پی مهر بریتو از شیلی، قله K2 را صعود کردند، در گزارش دیگری اعلام شد که این سه کوهنورد مفقود شدند. این سه نفر ارتباط خود را در ساعات پایانی جمعه با کمپ اصلی از دست دادند. پس از این که در روز شنبه و در ارتفاع 8611 متری گروه پشتیبانی دیگر از این گروه گزارشی دریافت نکرد، گزارش شد که این سه نفر مفقود شدند.
عملیات جستجو و نجات از همان زمان آغاز شده است ولی تا به حال چیزی پیدا نشده است.
در روز جمعه مینگما در یک پست فیسبوک نوشت: « منتظر خبرهای خوش از این مرد شوخ‌طبع و سرگرم‌کننده هستم. دعا میکنم که علی، جان و پابلو به سلامت برگردند. احتمالا چون بی‌سیم آنها فرکانس پایینی داشت، از کار افتاده است. امیدوارم که همین الان هم به کمپ بازگشته باشند. محمد علی یکی از بهترین کوهنوردان جهان است و در سال 2017 با یکدیگر از قله نانگاپاربات در پاکستان بالا رفتیم. از زمانی که در سال 2014 به پاکستان سفر کردم، دوستان خوبی هستیم.»
دیروز ساجید سدپارا، پسر 21 ساله محمد علی سدپارا، که جزئی از گروه صعود بود اما به دلیل مشکلات تجهیزات مجبور به ترک گروه شد، در مصاحبه‌ای در Skardu با رسانه‌ها اشاره کرد که این سه کوهنورد پس از صعود قله K2 احتمالاً هنگام بازگشت به مشکل برخورده‌اند. وی گفت که این سه نفر قبلاً 8200 متر صعود کرده بودند و در حال حرکت به داخل باتل نک (تکنیکی‌ترین قسمت کوه) بودند که او از آنها جدا شد.
ساجید گفت که شانس ان‌ها برای دوام آوردن در مقابل هوای سرد و بدون تجهیزات مناسب، بسیار پایین است. او اضافه کرد که احتمالا عملیاتی برای یافتن اجساد شروع شود.
روز دوشنبه سومین روز عملیات نجات با هلیکوپترهای نظامی و کوهنوردان با تجربه بود که بدون نتیجه بود.
ساجید، خواسته پدرش برای صعود به قله K2 را به وضوح به یاد می‌اورد. شاید علی سدپارا خطر را احساس کرده بود و خرابی تجهیزات ساجید به اون کمک کرده بود که پسرش را به منطقه امن بفرستد. این آخرین اقدام پدرانه سدپارا بود که پسرش را از مرگ در سرما نجات داد.
یادش گرامی باد
