ممکن است شنیده باشید که کوهنوردی 3 قانون طلایی دارد. در ادامه مقاله به بیان سه قانون طلایی در کوهنوردی خواهیم پرداخت…
هیچ وقت کوهنوردی را دست کم نگیرید به این دلیل که سخت تر، بلند تر و دورتر از چیزی است که به نظر میرسد. این اصول همیشه در مورد همه صعود ها صدق می کند. خصوصا زمانی که احساسات در حین صعود زیاد می شود. در نشستی که با یک کوهنورد حرفه ای به نام سورن کروز داشتیم وی نکاتی را برای اینکه کوهنوردان بتوانند بهترین صعود را داشته باشند و بتوانند شرایط سخت را مدیریت کنند بیان کرد .
یکی از نکات ضروری در صعود شما ” ایمن بودن در مسیر ” است. این ایمن بودن ، تنها با تجهیزات کاربردی صعود ، به دست نمی آید ! بلکه شما باید آموزش هایی برای مواقع ضروری و هنگام بروز حادثه در کوهستان فرا بگیرید .
زمانی که به کوهنوردی می پردازید، هیچ چیزی مهم تر از سلامتی و ایمن بودن شما و همنوردانتان در مسیر نیست. در واقع ” ایمنی در مسیر ” مهم ترین نکته در صعود شماست و مطمئنا شما نیز، هر کاری برای سلامتی خود و ایمنی در مسیر می کنید .با یک عقل سلیم و قدرت تصمیم گیری در شرایط دشوار ، مقداری، ایمنی شما در مسیر تضمین می شود و می توانید از صعودتان لذت ببرید .
اگرچه ، حادثه هیچ گاه خبر نمی کند و ممکن است برای هر کسی اتفاق بیفتد . پس بهترین کار این است که از آمادگی بالایی برخوردار باشید و بدانید در شرایط اضطراری و اورژانسی چه کنید . یک نکته ی کلیدی این است که بدانید چگونه و چه زمانی در شرایط اورژانسی، کمک خبر کنید .
در این مقاله قصد داریم به دستورالعمل هایی در مواقع ضروری اشاره کنیم تا اگر خدایی ناکرده خودتان را در شرایطی اورژانسی و اضطراری دیدید ، آشنایی مختصری با کمک رسانی و گروه های امداد داشته باشید. توجه کنید این مقاله راجع به کمک های اولیه در حیات وحش طبیعت نیست . کمک های اولیه و ضرورت آن یک موضوع مهم دیگر می باشد و بهتر است که آن را با یک معلم با تجربه ، آموزش ببینید . شاید این مقاله بخشی از کمک های اولیه در طبیعیت باشید، علی الخصوص زمانی که در کوهستان هستید !
وضعیت را ارزیابی کنید :
در اولین مرحله، زمانی که حادثه و جراحتی برای خود و دیگر همنوردانتان روی می دهد، وضعیت و آسیب دیدگی را ارزیابی کنید . اگر جراحت سطحی است و با چند آیتم ساده در کیف کمک های اولیه مثل : پلاستر و نوار های پزشکی قابل درمان است، سریعا دست به کار شوید. اگر فکر می کنید شرایط آب و هوایی سخت تر خواهد شد و یا خودتان یا فرد مجروح نیاز به مراقبت های پزشکی بیشتری دارید، نزدیک ترین و هموارترین راه خروج را در پیش بگیرید و از کوهستان خارج شوید .
اما اگر جراحت عمیق باشد، شما نیاز دارید تا ارزیابی عمیق تری از آسیب دیدگی داشته باشید . حالا اگر تجربه و دانش کافی از کیف های کمک اولیه دارید، از آن ها کمک بگیرید اما وظیفه ی اصلی شما در در این شرایط اورژانسی، این که است که جراحت را ارزیابی کنید و بررسی کنید امکان خارج شدن فرد مجروح با پاهای خود و یا کمک دیگر همنوردان از کوهستان وجود دارد یا خیر .
پیچ خوردگی و یا شکستگی پا :
برای مثال ، یک آسیب دیدگی شایع در کوهنوردی، پیچ خوردن و یا شکستن پا و یا زانو می باشد. کوهنوردی شامل پیاده روی مسافتی طولانی در مسیر های ناهموار و صخره ها می باشد و همین مسیرها، شانس بروز حادثه و علی الخصوص پیچ خوردن پا و زانو را افزایش می دهد. حتی با احتیاط بالا در مسیر، ممکن است کمی بدشانس باشید و در مسیر دچار آسیب دیدگی و جراحت شوید .
( در مورد این آسیب دیدگی ، می توانیم به شما بگوییم که بوت های کوهنوردی نقشی مهم در جلوگیری از پیچ خوردگی پا در صعود دارند . یک جفت بوت کوهنوردی با کیفیت تعادل شما را در مسیر افزایش می دهد و با اینکه شاید با وجود آن ها، از دیگر آسیب دیدگی ها مصونیت کامل نداشته باشید اما خطر پیچ خوردگی و شکستن پا، حادثه ای دور از انتظار است ! )
در این مثال و برای ارزیابی وضعیت ، فرض کنید پای شما دچار آسیب دیدگی شده است . شما نمی دانید آسیب دیدگی شما ، شکستگی است و یا پیچ خوردگی . ارزیابی و بررسی این نوع جراحت ، بسیار آسان است . به عنوان یک قانون کلی، اگر پای شما دچار شکستگی شده باشد ، روی پای خود ایستادن و قدم زدن، امری بعید است و اگر هم بتوانید روی پای خود بایستید، درد بسیار شدیدی احساس خواهید کرد. در عوض در پیچ خوردگی، درد کمتری حس می کنید و می توانید آن را تحمل کنید و به قدم زدن در مسیر هموار ادامه دهید .
در هنگام پیچ خوردن پا در کوهنوردی، چه کنیم ؟
اگر جراحت پیچ خوردگی و یا شکستگی بود، در هر دو حالت، باید جوراب و بوت هایتان را به پا داشته باشید و سعی کنید حرکت کنید ! شاید در ذهن خیلی ها این حرکت برعکس دستورات پزشکی باشد، اما حرکت مداوم باعث می شود که خون همچنان در رگ های پای شما جریان داشته باشد و بتوانید خود را از کوهستان برای مداوای بیشتر و ایمنی خارج کنید !
متاسفانه زمانی که از کوهستان خارج شدید و بوت ها و جوراب های خودتان را در آوردید و به پای مجروح خود کمی استراحت دادید، متوجه می شوید که پای شما بسیار سفت شده است و کم کم درد بسیار شدیدی حس خواهید کرد ! در این زمان دیگر بعید است که بتوانید روی پاهای خودتان بایستید و حرکت کنید ! هرچند که حالا باید در خانه باشید و همچنان که پاهای خود را روی قلاب های پزشکی بالا نگه داشته اید، منتظر قهوه ای داغ باشید !
” ارزیابی و بررسی وضعیت ” را با تمام آسیب دیدگی ها، تطبیق دهید !
دقت کنید که این ارزیابی و بررسی جراحت، تنها برای پیچ خوردگی و یا شکستن پا و زانو ها بود . فاکتور های زیادی برای ارزیابی و بررسی آسیب دیدگی ها وجود دارد. در این مقاله می توانید درمان چند آسیب دیدگی شایع در کوهنوردی را فرا بگیرید .
اگرچه، قاعده ی اصلی در تمام جراحت ها یکی است و شما باید این پروسه ی” ارزیابی” را با نوع آسیب دیدگی، تطبیق دهید .برای مثال اگر سر کسی در کوهنوردی ضربه دید ، بررسی کنید آیا فرد آسیب دیده کنترلی بر افکار خود دارد؟ آیا زمانی که می خواهد حرف بزند، آن را بسیار آرام زمزمه می کند در حالیکه خودش فکر می کند بسیار واضح و بلند حرف می زند؟
راهنمایی : اگر زمانی فرصت این را داشتید تا در کلاس های کمک های اولیه شرکت کنید ، حتما این کار را بکنید ! بسیاری از شرکت ها، کلاس های کمک ها اولیه را در سر کار و یا وقت آزاد برای کارکنان خود برگزار می کنند . شرکت در این کلاس ها ، باعث می شود تا مهارت هایی را یاد بگیرید که می تواند جان افراد را نجات دهد ! آیا چیز مهم تری از نجات جان افراد، وجود دارد ؟
با خبر کردن گروه های امداد کوهستان / خدمات اورژانسی :
اگر نسبت به ارزیابی و بررسی آسیب دیدگی مطمئن نیستید، بهترین کار، با خبر کردن امداد کوهستان و یا خدمات اورژانسی است .
چگونگی با خبر کردن امداد در کوهستان، نسبت به منطقه و موقعیت شما در کوهستان، متفاوت است. پس بهتر است تا از قبل اطلاعاتی را راجع به بهترین روش برای دسترسی به امداد های ویژه در کوهستان و خدمات اورژانسی در مقصدتان داشته باشید. علی الخصوص اگر در منطقه ای هستید که آشنایی کاملی با آن ندارید .
معمولا ، برای دسترسی به امداد کوهستانی و خدمات اورژانسی باید با شماره ی خدمات اورژانسی تماس بگیرید و در قسمت بعد نیز، به دنبال خدمات اورژانسی خود بگردید ، مثلا خدمات امداد در کوهستان. توجه کنید که یک تلفن همراه با شارژ کامل، مهم ترین وسیله شما برای ایمنی در مسیر است .
حتی اگر نتوانستید با اپراتور خدمات اورژانسی ارتباط برقرار کنید، تلفن همراه و سیم کارت شما با هر شبکه ی مخابراتی در دسترس، ارتباط برقرار می کند و شماره ی خود را ثبت می کند . تلفن همراه شما نیز دارای جی پی اس است ، پس موقعیت شما توسط جی پی اس سریعا به خدمات اورژانسی مخابره می شود !
خدمات اورژانسی و اضطراری سریعا موقعیت شما و مشکل شما را به نزدیکترین امداد رسان در کوهستان منتقل می کنند. اگر تلفن همراه شما به هیچ گونه شبکه ی مخابراتی برای برقراری تماس دسترسی ندارد، سعی کنید مکان خود را عوض کنید تا ارتباط برقرار شود .
گروه های امداد کوهستان :
معمولا، امدادرسانان در کوهستان پس از برقراری ارتباط از شما سوالاتی راجع به وضعیت شما می کنند . سعی کنید این اطلاعات را قبل از تماس آماده کنید :
موقعیت شما
تعداد افراد و نام اسامی در گروه کوهنوردی
جزئیات آسیب دیدگی / تلفات !
شماره تلفن همراه شما و دیگر اعضای گروه
جزئیات حادثه – زمان وقع حادثه و چگونگی آن
تجهیزاتی که در موقعیت شما قابل دسترس است
نشانه هایی در مسیر و یا ویژگی هایی که موقعیت شما را نسبت به دیگر مسیرها متمایز می کند.
مختصات مکان ( اگر آن را در اختیار دارید ! )
گروه های امداد کوهستان از این اطلاعات، برای ارزیابی و بررسی وضعیت شما استفاده می کنند . بر اساس این اطلاعات ، گروه های امداد به شما توصیه هایی می کنند تا زمانی که آن ها به شما می رسند، وضعیت خود را کمی بهبود بخشید .
اگر مثل مثال بالا، گروه کوهنوردی شما دچار شکستگی پا و یا زانو شده باشد و امکان حرکت و خروج از کوهستان برای شما وجود ندارد، گروه امداد از شما می خواهد که جزئیات دقیق موقعیت و یا نشانه ای در مسیر را به آن ها بدهید و تا جایی که ممکن است از فرد و یا افراد آسیب دیده در راحت ترین حالت برای آن ها، مراقبت کنید !
اگر در مسیرتان نسبت به چیزی نامطمئن بودید و احساس کردید گم شده اید، با آن ها تماس بگیرید ! حتی اگر نیاز نباشد که برای نجات شما به کوهستان بیایند، راهنمایی و توصیه هایی راجع به مسیر و مقصد شما پشت تلفن به شما می کنند تا صعود خود را با سلامت به پایان برسانید . احتیاط ، شرط عقل است !
بیشتر افراد در گروه های امداد در سراسر جهان، به صورت داوطلبانه در زمان های آزاد خود کار میکنند ، پس اگر آن ها را دیدید، حتما از آنها تشکر و قدردانی کنید !
نتیـــــــجه گیری:
امیدواریم که این مقاله راجع به خدمات اورژانسی در کوهستان برای شما مفید بوده باشد. توجه داشته باشید که قبل از کوهنوردی در مسیری مشخص، نسبت به چگونگی دسترسی به امداد های کوهستانی در آن منطقه، اطلاعاتی به دست آورید . به هرحال به یاد داشته باشید که حادثه هیچ گاه خبر نمی کند و اگر اطلاعاتی هرچند مختصر راجع به ارزیابی و دسترسی به امداد در کوهستان داشته باشید ، شاید بتوانید جان کسی را نجات دهید !
اگر نسب به ارزیابی جراحت و درمان موقت آن مطمئن نیستید، فقط شماره خدمات اورژانسی را شماره گیری کنید و به آن ها وضعیت خود را بازگو کنید . مطمئنان آن ها قادر به کمک به شما هستند و شما را به بخش مورد نظر وصل می کنند .
اگر فرصت این را داشتید حتما در کلاس های کمک اولیه شرکت کنید . شرکت در این کلاس ها به شما دانشی کافی در وضعیت های اورژانسی می دهد و به شما می گوید تا زمانی که گروه امداد به شما می رسد چه کاری برای بهتر شدن وضعیت همنورد مجروح خود انجام دهید.
آیا تا بحال در وضعیت های اورژانسی در کوهستان گرفتار شده اید و با گروه های امدادرسانی کوهستان تماس گرفته اید؟ ما خیلی دوست داریم تا داستان شما را نیز در بخش نظرات بشنویم . پس دست به کار شوید !
کوهنوردی در مناطق کوهستانی می تواند تجربه ای لذت بخش و مهیج باشد، اما بدون شک خطرات آسیب دیدگی های کوهنوردی نیز در آن وجود دارد . در صورت بروز حادثه در این مناطق، به دلیل در دسترس نبودن اورژانس و کمک های پزشکی ، خودتان باید دست به کار شوید . حتی اگر دکتر نیز نباشید ،تعجب می کنید که چه تعداد افراد کوهنورد می توانند به خودشان یا شما در این سوانح کمک کنند . در این مطلب قصد داریم به شما نکاتی مختصر راجع به رسیدگی به این آسیب دیدگی ها، بیان کنیم .
چگونه در مقابل آسیب دیدگی های کوهنوردی آماده باشیم ؟
برای آمادگی در برابر آسیبهای کوهنوردی، باید نکات زیر را رعایت کنید: آمادگی جسمانی مناسب، استفاده از تجهیزات ایمن، شناخت مسیر و شرایط جوی، انجام گرم کردن صحیح، و داشتن جعبه کمکهای اولیه. همچنین، یادگیری تکنیکهای صحیح کوهنوردی و توجه به علائم هشداردهنده بدن از اهمیت بالایی برخوردار است.
آسیبهای شایع کوهنوردی:
آسیبهای کوهنوردی طیف وسیعی از مشکلات فیزیکی را شامل میشوند که ممکن است در طول فعالیتهای کوهنوردی رخ دهند. این آسیبها میتوانند از خراشهای کوچک و عرقسوز شدن تا آسیبهای جدیتری مانند شکستگی و دررفتگی مفاصل متغیر باشند. شناخت این آسیبها و اقدامات پیشگیرانه و درمانی مربوطه، برای حفظ سلامتی کوهنوردان ضروری است.
درد زانو:
یکی از شایعترین آسیبها، به ویژه در مسیرهای ناهموار و با شیب زیاد. فشار زیاد، آرتروز، و پارگی منیسک از علل اصلی آن هستند. علائم شامل درد، تورم، کبودی و ناپایداری زانو است.
پیچخوردگی مچ پا:
ناشی از زمین خوردن یا حرکات ناگهانی است و با درد، تورم و بیثباتی مچ پا همراه است.
خراش و بریدگی:
به دلیل برخورد با سنگها، گیاهان و یا سقوط ایجاد میشوند و با خونریزی، درد، تورم و قرمزی پوست همراه هستند.
عرقسوز شدن:
به دلیل اصطکاک و تعریق زیاد در چینهای پوستی ایجاد میشود و با خارش، سوزش و قرمزی همراه است.
گرفتگی عضلات:
به دلیل خستگی و کمآبی بدن ایجاد میشود.
شکستگی:
در اثر سقوط از ارتفاع یا ضربه شدید به استخوان ایجاد میشود.
کمر درد:
به دلیل حمل بار سنگین یا حرکات ناگهانی ایجاد میشود.
درد کف پا:
ناشی از راه رفتن طولانی مدت و استفاده از کفش نامناسب است.
ادم ریوی:
به دلیل کاهش فشار اکسیژن در ارتفاعات بالا ایجاد میشود و با تنگی نفس و سرفه همراه است.
کیف کمک های اولیه با خود همراه داشته باشد
برای آمادگی بیشتر در نقاط کوهستانی و رسیدگی به این آسیب های ناخواسته ، حتما با خود یک کیف کمک های اولیه به همراه داشته باشید . کیف های کمکهای اولیه به وفور در بازار پیدا می شوند اما شاید بخواهید خودتان کیف کمک های اولیتان را بسازید . توجه داشته باشید که یادگیری کارایی هر یک از آیتم های داخل کیف اهمیت بسزایی دارد . بسیاری از کیف های کمکهای اولیه بروشور و یا دستورعمل هایی برای استفاده در خود گنجانده اند اما سعی کنید در پیدا کردن آیتم ها و باز کردن آن ها به درجه ای از آشنایی برسید تا در صورت بروز حادثه سریعا به سراغ آن ها بروید . شرکت در یک دوره آموزشی ایمنی در طبیعیت مطئمنان به نفعتان خواهد بود . در این رابطه ، مقاله ی ” کیف کمک های اولیه و ضرورت آن “ را مطالعه فرمایید .
بهترین مقابله ، پیشگیری از وقوع آسیب دیدگی های کوهنوردی است
بهترین راه برای مقابله و برخورد با این آسیب دیدگی ها ، پیشگیری از وقوع آن ها می باشد . برای این کار سعی کنید لباس و پوشش مناسب داشته باشید ، بوت های مخصوص کوهنوردی به پا کنید ، کوله ی خود را سبک کنید ، در بین راه مدتی به خود استراحت دهید و حتما از تغییرات شدید جوی در ارتفاعات زیاد ، محفوظ بمانید . هرچند بروز بعضی از آسیب ها اجتناب ناپذیر هستند اما سعی کنید با رعایت نکات ایمنی مسیر خود را به سلامت طی کنید. برای شناخت بیشتر خطرات مسیر، مقاله ی ” خطرات کوهستان “ را در سامانه بریم کوه مشاهده کنید .
سطح آسیب دیدگی را ارزیابی کنید
قبل از اینکه سراغ کیف کمک های اولیه بروید ، سعی کنید تا ارزیابی از وخامت آسیب دیدگی های کوهنوردی داشته باشید . شاید یک تاول معمولی باشد یا شاید هم چیزی جدی تر ! آیا این آسیب دیدگی ممکن است جان شما را تهدید کند و یا خیلی آسان درمان می شود ؟ سعی کنید این ارزیابی را خیلی سریع انجام دهید تا بتوانید قدم بعدی خود را مشخص کنید . اگرچه در اکثر مواقع خودتان می توانید به آسیب دیدگی رسیدگی کنید ، بروز بعضی از آسیب دیدگی های جدی در کوهستان نیازمند مداخله ی سریع اوژانس و تجهیزات پزشکی می باشد . اگر در نقاط دوردست در کوهستان هستید ، ممکن است رسیدن کمک به شما مقداری طول بکشد . سعی کنید تا زمان رسیدن اوژانس ، به بهترین نحو از جراحت مراقبت کنید تا آسیب بیشتری نبیند.
چگونگی بهبود چندی از آسیب دیدگی های شایع در کوهنوردی را، فرا بگیرید :
اگر آسیب دیدگی شما سطحی است و خودتان می توانید آن را درمان کنید ، خبر خوبی است . در این قسمت تعدادی از آسیب دیدگی های شایع را به همراه درمان جزئی آن، برایتان آماده کرده ایم. مطئمن باشید با وجود جعبه کمک های اولیه و کمی استفاده از مغز خود، از پس درمان آن ها برخواهید آمد!
بریدگی و زخم ها :
اگر سعی به کمک فرد دیگری دارید ، حتما با یاد داشته باشید که دستکش به دست کنید . محل خونریزی را فشار دهید . به تدریج سطح فشار را بالاتر ببرید تا زمانی که خونریزی متوقف شود . سراغ کیف کمک های اولیه بروید . مقداری گاز پانسمان را دور آن بپیچید، اما مواظب باشید که جریان پمپاژ خون به محل را کاملا قطع نکنید. ( مگر اینکه آسیب دیدگی خیلی عمیق و جدی باشد و بخواهید جریان خون را به طور کامل با شریان بند قطع کنید ) زمانی که خونریزی متوقف شد ، زخم را با آب شستشو دهید ( اصلاح پزشکی irrigating the wound ). پماد های آنتی بیوتیک را در محل زخم بمالید ، آن را بپوشانید و سعی کنید هروز پانسمان را عوض کنید تا زخم شما شروع به التیام کند .
سوختگی :
سریعا محل سوختگی را در آب سرد فرو کنید . سطح سوختگی را با پماد های آنتی بیوتیک بپوشانید ( داخل کیف کمک های اولیه شما وجود دارد ) . محل سوختگی و بالاتر از آن را با گاز پانسمان بپوشانید . یک مسکن مثل ایبوپروفن بخورید و سعی کنید آب زیادی مصرف کنید .
پیچیدگی و رگ به رگ شدن مچ و زانو ها :
اگر هنوز می توانید مفصل ها را تکان دهید ، خبر خوبی است ! به آن ها استراحت بدهید ، مقداری یخ روی آن ها بگذارید، فشار دهید و آن را بالاتر بیاورید . برای به یاد داشتن این نکات ، تنها کلمه ی مخفف ” R I C E ” را به خاطر داشته باشید . R = Rest , I = Ice , C = Compress , E = Elevate
شکستگی استخوان و یا پارگی رباط :
در بهترین حالت ،ممکن است همچنان با شکستگی و درد زیاد آن ، بتوانید به صعود خود ادامه دهید . می توانید با آتل ، باتوم های کوهنوردی و یا هر قطعه ی کوچک و صاف ، محل شکستگی را ببندید تا از تکان و حرکت استخوان ها جلوگیری کنید .
تاول ها :
تاول ها معمولا رنج آور ترین و در عین حال شایع ترین نوع آسیب دیدگی ها، در کوهنوردی هستند . اگر دچار یک یا چند تاول شدید ، نگران نباشید ، چون خیلی آسان می توانید با آن کنار بیایید و به صعود خود ادامه دهید . اولین قدم آن ، خالی کردن محتوای آن با یک سوزن است . زمانی که کاملا خالی و خشک شد، مانند زخم های معمولی با آن رفتار کنید ، اطراف تاول را تمیز نگه دارید و آن را بپوشانید . بعد از بستن آن ، دعا کنید که بعد از راه افتادن دوباره درد آن به سراغ شما نیاید !
آسیبهای زانو در کوهنوردی
آسیبهای مفصل زانو در کوهنوردی یکی از مشکلات شایع میان کوهنوردان است که به دلیل فشارهای زیاد، حرکتهای اشتباه یا فرودهای نامناسب رخ میدهد. این آسیبها میتوانند باعث کاهش عملکرد و حتی توقف فعالیت کوهنوردی شوند. آسیبشناسی مفصل زانو در کوهنوردی، به شما کمک میکند تا علتها، علائم و روشهای پیشگیری از این آسیبها را بشناسید و از آسیبهای جدی جلوگیری کنید.
نترســــــید !
اگر آسیب دیدگی های کوهنوردی جدی بود ، نترسید ! از مغزتان استفاده کنید و به یا داشته باشید که مهم ترین کار، حفظ آرامش است . اگر برایتان محیا است ، برای جلوگیری از آسیب بیشتر و یا بیماری های عفونی ، فرد آسیب دیده را به پناهگاهی منتقل کنید . سعی کنید با فرد مجروح صحبت کنید و او را به آرامش دعوت کنید . به او یادآور شوید که نفس عمیق بکشد .
از زخم های خود به خوبی مراقبت کنید
نکات مهم:
در صورت بروز آسیبهای جدی، به پزشک مراجعه کنید.
از مصرف خودسرانه داروها بپرهیزید.
به علائم هشداردهنده بدن توجه کنید و از ادامه فعالیت در صورت لزوم خودداری کنید.
اگر در مسیر صعود ، آسیب دیدید ، ممکن است نتوانید آنچنان که باید از آن مراقبت کنید . زمانی که به خانه رسیدید ، سریعا آن را تمیز کنید و به آن برسید و یا سراغ یک دکتر بروید . صبر نکنید . برای جلوگیری از بروز عفونت هر روز به آن برسید تا کاملا بهبود پیدا کند .