انواع گام برداری در برف

گام برداری در برف و یخ

گام‌برداری در برف یک مهارت کلیدی در کوهنوردی و فعالیت‌های زمستانی است که با توجه به شرایط برف و شیب مسیر، روش‌های مختلفی دارد. به طور کلی، روش‌های اصلی شامل گام‌برداری مستقیم، بغل به شیب (به ویژه برای برف سفت)، و زیگزاگ (برای شیب‌های تند) هستند. انتخاب روش مناسب، به حفظ تعادل، جلوگیری از خستگی زودرس و ایمنی در هنگام حرکت کمک می‌کند.

روش‌های اصلی گام‌برداری در برف:

• گام‌برداری مستقیم (پنجه پا): این روش برای برف‌های نرم و عمودی مناسب است. در این حالت، با استفاده از پنجه پا، به طور مستقیم به سمت بالا یا پایین حرکت می‌کنید.
• گام‌برداری بغل به شیب (لبه کفش): این روش برای برف‌های سفت و یخی مناسب است. با استفاده از لبه داخلی یا خارجی کفش، به سمت شیب حرکت می‌کنید. این روش به شما کمک می‌کند تا تعادل بهتری داشته باشید و از لغزش جلوگیری کنید.
• گام‌برداری زیگزاگ: برای شیب‌های تند، از این روش استفاده می‌شود. با حرکت به صورت زیگزاگ، از فشار زیاد بر روی پاها و خستگی جلوگیری می‌کنید.
•  

✅ نکات مهم در گام‌برداری در برف:

• شیب و نوع برف: روش گام‌برداری را متناسب با نوع برف (نرم، سفت یا یخی) و شیب مسیر انتخاب کنید.

• حالت بدن:

  • هنگام صعود: کمی به جلو خم شوید و زانوها را خم نگه دارید تا تعادل حفظ شود.

  • هنگام فرود: زانوها را بیشتر خم کنید و مرکز ثقل بدن را بین پاها نگه دارید.

• پاشنه پا: هنگام صعود، پاشنه پا را به سمت پایین فشار دهید تا از فرو رفتن بیش از حد در برف جلوگیری شود.

• استفاده از ابزار: از باتوم یا کلنگ کوهنوردی برای حفظ تعادل و کمک به حرکت استفاده کنید.

• گام‌های کوتاه: در برف عمیق، با گام‌های کوتاه و پیوسته حرکت کنید تا انرژی کمتری مصرف شود.

• استراحت منظم: در طول مسیر، به طور منظم توقف کنید تا بدن فرصت ریکاوری داشته باشد.

• توجه به مسیر: در شیب‌های تند از مسیرهای پاکوب استفاده کنید و از مسیرهای نامشخص یا خطرناک پرهیز کنید.

• تنفس صحیح: از طریق بینی نفس بکشید و از دهان بازدم کنید تا اکسیژن‌رسانی بهتر و خستگی کمتر شود.

در حالت کلی عواملی مانند نوع صعود، میزان شیب، داشتن یا نداشتن کلنگ ( یا هر ابزار حرکت دیگر) و نوع برف تعیین کننده روش گام برداری در برف و یخ می باشند

گام برداری در بالا رفتن بدون داشتن کلنگ عموما و بسته به شرایط مسیر به سه صورت زیر انجام می گیرد:

تراورس(عبور عرضي):

در شيب هاي كم با لبه ي كناري كفش و در شيب هاي زياد داراي برف سفت با پنجه(نوك) كفش انجام مي شود.
در اين حالت بايداز ضربدری شدن پاها جلوگيري کرد.(اصول حرکت و گام برداری در برف و یخ).

زيگزاگ(مارپيچ):

حركت زيگزاگ را به دو طريق مي توان انجام داد:

الف: پاي سمت كوه به سمت نقطه هدف به صورت زاويه دار با خط افق، زاويه ۴۵ درجه و پاي دره هم به صورت افقي قرار مي گيرد. براي ادامه گام برداري پاي دره از پاي كوه بالاتر و جلوتر آمده و به همان صورت افقي روي سطح برف قرار مي گيرد.سپس پاي سمت كوه با همان زاويه ۴۵ درجه گام بعدي را برمي دارد و صعود به همين ترتيب تا آخر ادامه مي يابد.

ب: در اين روش هر دوپا به صورت افقي قرار دارند. در هر گام پاي سمت دره كمي جلوتر و بالاتر از پاي سمت كوه قرار مي گيرد.

| با خوندن مقاله “اصول گام برداری در کوهنوردی” یاد می‌گیری چطور با کمترین انرژی و بهترین تعادل مسیر رو طی کنی. از دستش نده! |

تعويض جهت در زيگزاگ

در برف نرم:پاي سمت دره را مانند روال معمول جلوتر وبالاتر از پاي كوه قرار مي دهيم، سپس پاي سمت كوه را ۱۸۰ درجه مي چرخانيم به طوريكه پنجه آن رو به جهت جديد حركت قرار گيرد .(در اين حالت پنجه ي پاها در خلاف جهت يكديگر قرار دارند).
سپس پاي دره را كه اكنون به پاي كوه تبديل شده تغيير جهت داده و جلوتر و بالاتر از پاي سمت دره قرار و حركت را به همين شكل ادامه مي دهيم.(اصول حرکت و گام برداری در برف و یخ).

نكته:تمام اين حركات با لبه هاي كفش صورت مي گيرد.

در برف سفت:

براي تعويض جهت در برف سفت ابتدا با پنجه پاي كوه، ضربه اي به برف زده و آنرا درسطح برف قرار مي دهيم.سپس پنجه پاي دره را كنار پاي قبلي قرار مي دهيم. در مرحله بعد پنجه پاي قبلي را كه اكنون به پاي دره تبديل شده در راستاي جهت جديد حركت قرارو پاي بعدي را نيز به طرف جهت جديد قرار مي دهيم و به همين ترتيب تا آخر تكرار ميكنيم.

 مستقيم (عمودي):

حركت مستقيم در برف نرم با پنجه پاها صورت مي گيرد،در برف سفت مي توان براي كاهش خستگي به صورت بغل به شيب و با لبه ي كفش ها عمل صعود را انجام داد. البته تركيب اين دو روش نيز امكانپذير است. بدين صورت كه مي توان صعود را با لبه ي داخلي پاي راست و پنجه پايچپ(روش ساعت ۳) و يا با لبه داخلي پاي چپ و پنجه پاي راست (روش ساعت ۹) انجام داد.

دقت كنيد كه در اين روش عمل صعود را پاي عمودي انجام مي دهد،يعني پاي افقي نبايد از پاي عمودي بالاتر بيايد.

ضربه پاي افقي بايد به صورت كات دار باشد تا بتواند سطح بيشتري از برف را تراش داده و جاي پاي محكم تري ايجاد كند.

صعود بغل به شيب را ميتوان هم به صورت ضربدري(در هر گام پاي دره بالاتر از پاي كوه) وهم به صورت پلكاني(بعد از اينكه قدم جديد با پاي كوه برداشته شد پاي دره در جاي قبلي پاي كوه قرار مي گيرد) انجام داد.(اصول حرکت و گام برداری در برف و یخ).

ضربه هايي كه توسط لبه هاي كفش زده مي شود بايد به صورت آونگي (پاندولي) باشد. تا بتواند سطح بيشتري از برف را تراش داده و جاي پاي محكمتري را ايجاد كند.

انواع شیب

۱– شيب زير ۳۰ درجه:

دراين شيب ها مي توان به صورت مستقيم صعود كرد زيرا تقريبا كل كف كفش بر روي سطح زمين قرار مي گيرد و تعادل بدن به خوبي برقرار مي شود.

۲- شيب بين ۳۰ و ۵۰درجه:

چون با صعود مستقيم در اين شيب ها كل كف كفش در سطح برف قرار نمي گيرد،انرژي زيادي براي گام برداري صرف شده و خستگي نيز بيشتر مي شود. به همين دليل با صعود بهروش زيگزاگ و در نتيجه افزايش طول مسير مي توان ميزان صرف انرژي و خستگي را كاهش داد.

۳- شيب بالاي ۵۰ درجه:

به دليل اينكه صعود زيگزاگ در اين شيب ها به سختي و با صرف انرژي و زمان بيشتر و تعادل كمتر صورت مي گيرد. در اين شيب ها صعود به صورت مستقيم انجام مي شود.(اصول حرکت و گام برداری در برف و یخ).در درست کردن مسیر برای نفرات بعدی (برف کوبی)باید در مصرف انرژی صرفه جویی کرد.

باید آهسته صعود کرد که در این میان فاصله پاها نباید زیاد باشد، در برگشت نیز باید از مسیر دیگری استفاده کرد تا مسیر صعود خراب نشود.

کوهنوردان در سربالایی تند بهتر است. مارپیچ بالا بروند تاچندان خسته کننده نباشد. همیشه باید از شکل طبیعی کوه استفاده کرد و در انتخاب مسیر باید دید که مسیر بنا بر ساعات روز روی سطح برف فشرده انجام می شود یا برف نرم.
در شیبهای تند برف دار، مسیر را باید کاملاً عمودی به طرف بالا انتخاب کرد. کوهنوردان در عبورمتمایل از شیبهای تند با برف یخ زده نباید به طرف درون خم شوند. بلکه باید عمود ایستاده و پاها را نیز عمود بر سطح برف بگذاشت.

گام برداری در فرود (برگشت) بدون كلنگ

برگشت مستقيم به سه روش صورت مي گيرد:

۱- پشت به شيب:

از اين روش در شيب هاي كم استفاده مي شود؛ بدين صورت كه روي بدن به سمت دره قرار دارد. پاها به اندازه ي عرض شانه باز هستند. بدن از سه مفصل مچ پا، زانو و لگن خم شده و حالت نيمه نشسته به خود مي گيرد. گامها را بايد با ضربات محكم پاشنه ها بر روي برف برداشت.هر چه شيب بيشتر باشد بدن بايد حالت نشسته تري داشته باشد تا تعادل بهتر برقرار شود.

۲- بغل به شيب:

از اين روش در شيب هاي متوسط و زياد استفاده مي شود. برگشت با اين روش فقط به صورت پلكاني انجام مي گیرد. يعني پس از اينكه پاي دره يك قدم پايين رفت. پاي كوه در جاي قبلي آن قرار مي گيرد.مي توان براي رفع خستگي جاي پاهاي كوه و دره را عوض كرد.

• در اين روش براي شروع برگشت پاي دره دو جاي پا ايجاد مي كند.
• بهتر است براي برگشت از جا پاهاي مسير رفت استفاده كرد تا انرژي کمتری مصرف شده و فرد كمتر خسته شود.

۳– رو به شيب:

اين روش در شيب هاي متوسط و زياد استفاده مي شود. بدين صورت كه بدن رو به كوه قرار گرفته و پايين رفتن با پنجه هاي پاها انجام مي شود.در شيب هاي زياد دست ها نيز براي تعادل بيشتر بر روي برف قرارمي گيرند.(اصول حرکت و گام برداری در برف و یخ).

مقاله پیشنهادی :چگونه در زمستان به سلامت کوهنوردی نماییم!

✅ نکات ایمنی کوهنوردی در برف:

• آشنایی با منطقه: قبل از شروع، مسیر و منطقه را بررسی کنید و از شرایط آب و هوایی مطلع شوید.

• لباس مناسب: از لباس‌های گرم و چندلایه مناسب کوهنوردی در برف استفاده کنید.

• همراه داشتن تجهیزات لازم: باتوم، کلنگ، کفش مناسب، عینک آفتابی، کرم ضد آفتاب و سایر تجهیزات ضروری را همراه داشته باشید.

• همراه داشتن کمک‌های اولیه: همیشه جعبه کمک‌های اولیه را برای مواقع اضطراری به همراه داشته باشید.

• توجه به علائم هشداردهنده: به تابلوها و علائم هشداردهنده در مسیر توجه کنید و از ورود به مناطق خطرناک خودداری کنید.

• عدم صعود در شرایط نامساعد: در صورت نامساعد بودن شرایط آب و هوایی یا وجود خطرات احتمالی، از صعود صرف‌نظر کنید.

منبع