آشنایی با خطرات کوهنوردی و کوهستان⚠️

کوهنوردی یکی از هیجان‌انگیزترین و محبوب‌ترین ورزش‌هاست. با این حال، مثل هر فعالیت پرتحرک دیگری، کوهنوردی هم خطرات خاص خودش را دارد. آگاهی از این خطرات کوهنوردی و آماده بودن برای مواجهه با آن‌ها می‌تواند باعث بشود تجربه‌ای ایمن و لذت‌بخش از کوهنوردی داشته باشیم.

به شرایطی كه گروه را از حالت عادی وطبیعی خود خارج کند خطر گفته می‌شود. اصولاً این حالت ناگهانی بوجود آمده و با آسیب رساندن همراه است. هیچ گاه نمی‌شود خطرات کوهنوردی را پیش بینی كرد. البته عملكرد خود انسان هم در بوجود آمدن این شرایط تاثیر دارد كه این حالت از قبل برنامه‌ریزی نمی‌شود.

خطر عموما شرایطی است كه دراثر ضعف یا عدم تشخیص در مراحل كنترل گروه بوجود می آید. گاهی خطر به حدی پیشرفت می‌کند كه گروه را وارد شرایط اضطراری یا بحران می‌کند. لذا بایستی خطر را بدرستی شناخت و آمادگی كامل را برای مقابله بدست آورد.

انواع خطرات کوهستان در کوهنوردی چیست؟

خطر به دو دسته كلی تقسیم می‌شود.

الف) خطرات طبیعی (خطرهایی که منشأ محیطی دارند)
ب) خطرات مصنوعی (خطرهایی که انسان در بوجود آمدن آن نقش مستقیم دارد)

خطرات کوهنوردی در کوهستان

تغییرات ناگهانی آب و هوا

کوه‌ها می‌توانند به سرعت تغییر کنند. شاید یک دقیقه هوا صاف باشد و در یک چشم به هم زدن طوفان یا باران شروع شود. این تغییرات می‌تواند خطرناک باشد، بنابراین همیشه آماده باشید و لباس‌های مناسب و ضد آب همراه داشته باشید.

خطرات کوهنوردی : صدمات فیزیکی

در کوهنوردی احتمال زمین خوردن یا آسیب به مفاصل وجود دارد. مسیرهای سخت و سنگلاخی می‌توانند باعث پیچ‌خوردگی یا حتی شکستگی شوند. بنابراین همیشه دقت کنید که کفش مناسب داشته باشید و در مسیرهای دشوار مراقب قدم‌های خود باشید.

گم شدن در مسیر

اگر مسیر را خوب نشناسید یا در شرایط مه‌آلود قرار بگیرید، ممکن است گم شوید. برای جلوگیری از این مشکل، همیشه نقشه و GPS همراه داشته باشید و اگر امکانش هست، یک راهنما با خود ببرید.

حیوانات وحشی از خطرات کوهنوردی

بعضی از مناطق کوهستانی محل زندگی حیوانات وحشی مانند خرس‌ها یا مارها هستند. اگر با چنین حیواناتی روبه‌رو شدید، باید بدانید که چه رفتاری باید داشته باشید تا خود را از خطر دور کنید.

کمبود منابع آب و غذا

در طول مسیر ممکن است با کمبود آب و غذا روبه‌رو شوید. برای همین باید همیشه به اندازه کافی آب و خوراکی همراه داشته باشید. اگر در منطقه‌ای می‌روید که دسترسی به منابع آب سخت است، از فیلترهای آب استفاده کنید.

خطرات کوهنوردی : خستگی زیاد

خستگی بیش از حد می‌تواند تمرکز شما را کاهش دهد و حتی باعث حوادث شود. برای جلوگیری از این موضوع، باید به بدنتان گوش دهید و وقتی احساس کردید که خسته هستید، استراحت کنید.

خطر سقوط

اولین و مهم ترین مورد ازخطرات کوهنوردی و توصیه های ایمنی، خطر سقوط افراد است. سقوط از ارتفاع بیشتر از ۵/۱ متر می تواند به شما آسیبی جدی بزند. سقوط در ارتفاعی بیشتر از ۶ متر برای شما خطر مرگ را به همراه دارد.

 توانایی ذهنی قوی، مسیریابی و دانستن محدودیت های خود، از عوامل مهم جلوگیری از سقوط است. توصیه ما برای این مورد از خطرات کوهنوردی و توصیه های ایمنی، استفاده از کلاه ایمنی است که خطراتی که سقوط برای شما به همراه دارد را کاهش می دهد.

غالباً هنگام کوهنوردی خود را در “منطقه سقوط” می بینید( مناطقی که هیچ گونه محافظتی ندارید و سقوط منجر به مرگ می شود). در چنین شرایطی، لازم است که قبل از ورود به منطقه سقوط، از وسایل ایمنی خود مطمئن شوید و اطمینان حاصل کنید که کاملاً درست عمل میکنند.

خواندن توضیحات مسیر، گوش دادن به افراد باتجربه تر و تمرین در زمین های راحت تر، به شما این امکان را می دهد که خطرات را شناسایی کنید و متوجه شوید که آیا شما به اندازه کافی خوب هستید که بتوانید وارد مناطق سقوط شوید، یا خیر.

ریزش بهمن از خطرات کوهنوردی در کوهستان

دومین مورد از خطرات کوهنوردی و توصیه های ایمنی، ریزش بهمن و مدفون شدن در برف است.

 گاهی توپ های عظیم برفی از کوه ها رها می شوند و تقریباً با سرعت ۱۶۰ کیلومتر در ساعت، حتی تا ۳۰۰ کیلومتر، به سمت پایین سرازیر میشوند.

بهمن می تواند شما را زنده در برف دفن کند و سپس در آنجا به دام بیندازد تا دچار خفگی شوید.

برای جلوگیری از این نوع خطرات کوهنوردی دو مرحله وجود دارد:

1. برنامه ریزی صحیح (آگاهی از کوه های بهمن خیز)
2. بازیابی مناسب (داشتن ابزار مناسب و شرکایی که در صورت گرفتار شدن شما را بیرون بکشند).

بهمن یکی از خطرات غیرقابل کنترل است که می توانید برای آن برنامه ریزی کنید، اما نمی توانید کارهای زیادی برای جلوگیری از آن انجام دهید. بهمن اغلب اوقات در اثر عواملی ایجاد می شود که کاملاً از کنترل شما خارج است؛ بنابراین تنها کاری که باید انجام دهید این است که به هر قیمت سعی کنید از زمین بهمن خیز دور بمانید.

البته، گاهی اوقات این امکان وجود ندارد و برای صعود، باید از یک مسیر بهمن خیز وارد شوید. در این موارد، حتی بهترین کوهنوردان جهان نیز قادر به جلوگیری از این فاجعه نیستند.

بیماری ارتفاع

چهارمین مورد از خطرات کوهنوردی و توصیه های ایمنی، کمبود اکسیژن ناشی از ارتفاعات زیاد است.

 ارتفاع زدگی می تواند باعث سرگیجه، خستگی، علائم شبیه آنفولانزا، ضعف و فقدان توانایی تفکر شود. برای سازگاری با این مشکل، کوه ها را در تکه های کوچک بالا روید و شب ها دوباره پایین می بیایید تا بتوانید در ارتفاعات پایین بخوابید.

برای کنار آمدن با این مشکل می توانید آهسته صعود کرده و برنامه سفرتان را کمی طولانی کنید. همچنین، شما می توانید کپسول اکسیژن با خود حمل کنید، اگرچه این مورد فقط برای شرایط ضروری لازم است.

اگر بالا رفتن در طی چند روز یک گزینه نیست، تنها کاری که می توانید انجام دهید این است که از تهدید بیماری ارتفاع آگاه باشید، دائماً علائم خود را چک کنید و اگر شما یا هر یک از همراهان شروع به نشان دادن علائم کرد، آماده عقب نشینی باشید. هم هوایی یکی از مهم ترین مسائلی است که در ارتفاعات باید در مورد آن بدانید و به تمرین بپردازید.

خطر سقوط در شکاف از خطرات کوهنوردی

پنجمین مورد از خطرات کوهنوردی و توصیه های ایمنی، سقوط در ترک های یخچال های طبیعی است که می توانند تا هزاران متر عمق داشته باشند.

هر زمان که از یخچال های طبیعی عبور می کنید، باید نگران شکافها باشید. عموماً این شکاف ها در دره ای کوچک هستند و شاید با کمتر از ۱متر عرض، در قلب یک کوه قرار داشته باشند.

شکاف ها اغلب با لایه نازک و شکننده ای از برف پوشانده می شوند که باعث نامرئی شدن آنها می شود و شما فکر می کنید که روی زمین جامد پا می گذارید، اما در واقع پای شما از لایه برف عبور می کند و خود را در حال سقوط می بینید.

 داستان های وحشتناک کوهنوردان زیادی در این مورد وجود دارد. برای جلوگیری از این مدل خطرات کوهنوردی، مهارت در طناب کشی یخچال را بیاموزید.

مقاله پیشنهادی : نکاتی راجع به صعودی ایمن در مواقع اورژانسی چه کنیم و چگونه کمک خبر کنیم

چرا باید خطرات کوهنوردی در کوهستان را بشناسیم؟

دانستن خطر و خصوصیات آن در حفظ تعادل و برگرداندن شرایط عادی با تصمیم گیری های درست برای رسیدن به هدف لازم است .

ویژگیهایی که خطر با خود به همراه دارد عبارتند از:

• تغییرات مکرر وضعیت
• وجود تضاد و تعارض گسترده در بین اعضاء
• نبرد و مبارزه با هر وسیله ممکن
• به هم خوردن مشارکت در نزد اعضای تیم
• دنبال کردن اهداف شخصی در تیم
• از بین رفتن هویت ، باورها و ارزشها
• پیچیدگی و عدم اطمینان به محیط پیرامون و اعضاء تیم
• به وجود آمدن ابهام و شک و تردید

از طرفی دانستن خطر برای انسان امتیازاتی را به دنبال خواهد داشت که عبارتند از:

• درک صحیح از شرایط حاکم بر تیم
• برگرداندن آرامش به تیم
• مشل گشایی از گره های کور
• تلاش برای پیروزی
• آمادگی برخورد با موانع
• کسب هدف و نتایج مورد نظر
• جایگزینی هدف و اولویت بندی در برنامه

خطرات کوهنوردی در زمستان

در زمستان، بیشتر حادثه های کوهنوردی برای کوهنوردان متوسط اتفاق می افتد. کوهنورد آماتور معمولا خود را درگیر برف و سرما نمی کند و زمان کوهنوردی را فقط در فصول گرم می داند و حرفه ای ها هم بی گدار خود را به خطر نمی اندازند و اگر هم پیش آمد بلدند چطور از پس شرایط دشوار کوهستان برآیند.

در فصول سرد و کوهنوردی زمستانه نکات زیر را در نظر داشته باشید تا از سرما در امان باشید:

• توجه کامل به لایه بندی پوشاک: از لایه بندی استفاده کنید. پوشیدن لایه بیس را فراموش نکنید.
• همراه داشتن پوشاک اضافی: به همراه داشتن یک لایه اضافی مانند یک کت پر(سبک یا سنگین که به شرایط بستگی دارد.) می تواند در بسیاری از موارد نجات بخش باشد.
• توجه به دست ها: گرم بودن دست ها باعث حفظ گرمای بدن و توانایی در کار کردن می شود. درباره دستکش کوهنوردی بیشتر بخوانید.
• پیش بینی وضع هوای پیش رو: در حال صعود هستید و باد را حس می کنید. نتیجه عمومی در اینجا این است که در ارتفاعات بالا شرایط جوی بدتر و شدت باد بیشتر خواهد شد. نتیجه اینکه قبل از قرار گرفتن در سرمای بیشتر پوشاک خود را اضافه کنید.
• سر و گردن: مقدار زیادی از گرما از طریق سر و گردن از بدن خارج میشود. در کوهنوردی زمستانی حفظ گرمای بدن اهمیت زیادی دارد. پس این نواحی را به خوبی بپوشانید.
• خوردن آب کافی: آب کافی به صورت آب گرم باعث حفظ بدن در سرما و افزایش جریان حرارتی می گردد.
• تغذیه مناسب: تغذیه و میان وعده های مناسب را در دسترس ترین نقاط قرار دهید.(جیب کاپش گرتکس….) در دسترس بودن مواد غذایی مناسب یعنی تغذیه بهتر. در همه شرایط نمی شود از کوله پشتی استفاده کرد.
• خرید غذای سبک و مناسب کوهنوردی
• خشک یعنی گرم: پوشش بیش از حد، استفاده از منسوجات نخی، استفاده از پوشاک بدون تنفس باعث تعریق و خیس شدن البسه خواهد شد.

چگونه از این خطرات جلوگیری کنیم؟

• آمادگی جسمانی: قبل از صعود، بدن خود را آماده کنید تا بتوانید با مسیرهای سخت‌تر و ارتفاعات بالا مقابله کنید.
• تجهیزات مناسب: استفاده از کفش مناسب، لباس گرم، کلاه ایمنی و دیگر تجهیزات ایمنی ضروری است.
• آشنایی با مسیر: قبل از صعود، مسیر و شرایط آب و هوایی را بررسی کنید. این کار به شما کمک می‌کند که آمادگی بیشتری داشته باشید.
• همراه داشتن راهنما: اگر تازه‌کار هستید یا مسیر برای شما ناآشناست، بهتر است یک راهنما یا کوهنورد با تجربه همراه خود داشته باشید.

توصیه های ایمنی

• برای آمادگی در مقابل خطرات کوهستان خود را تجهیز کرده و اصول امداد و نجات را بدانید.
• پیش بینی قبل از خطر همیشه صحیح نیست . با توجه به شرایط تصمیم درست بگیرید.
• کیف کمک های اولیه را همیشه به همراه داشته باشید.
• زنده یاب – جی پی اس – قطب نما – تلفن همراه – چراغ قوه را در کوله جای بدهید.
• یهترین فکر این است بگوئید احتمالا” بعدا” چه اتفاقی می افتد؟ و بعد از آن چه می شود؟
• در زمان حادثه از نیروهای امدادی هیات کوهنوردی ، هلال احمر در منطقه یا فدراسیون کوهنوردی کمک بگیرید.
• هترین تصمیم متکی بر شرایط موجود گرفته می شود.
• شرایط خطر را تمرین کنید.
• دانش راه حل یابی و شبیه سازی را بدانید.
•  در زمان بروز خطر آرامش خود را حفظ و دیگران را دعوت به آرامش کنید.
• از وسایل ارتباطی بجز در مواقع ضروری استفاده نکنید تا امکان تماس تیم پشتیبان یا امداد با شما وجود داشته باشد
• از انجام فعالیت های خسته کننده و بی نتیجه پرهیز کرده و انرژی خود را برای مواقع ضروری ذخیره کنید.

نتیجه‌گیری

کوهنوردی می‌تواند تجربه‌ای شگفت‌انگیز و فراموش‌نشدنی باشد، اما برای داشتن یک تجربه ایمن و لذت‌بخش، باید از خطرات احتمالی آگاه باشیم و اقدامات پیشگیرانه انجام دهیم. با آمادگی جسمانی، تجهیزات مناسب و برنامه‌ریزی دقیق، می‌توانیم از تمامی زیبایی‌های کوه‌ها لذت ببریم و از خطرات آن‌ها دوری کنیم.

منبع : طرح درس کوهیپمایی