کوهنوردی فقط یک ورزش نیست، بلکه روشی است برای زندگی. این ورزش محدودیت های آمادگی جسمانی و روانی خود را دارد. کوهنوردی فعالیتی است که نیاز به مقدار زیادی انرژی و تنفس بطورعادی دارد اما در ارتفاع بالا بدن به سختی می تواند اکسیژن کافی را به ارگانیسمهای بدن عرضه دارد . بدین صورت که هرچه ارتفاع بیشتر میشود هوا رقیقتر و در نتیجه تنفس سختر میشود. بنابراین، آنچه که می تواند ریه ها ما را برای تامین اکسیژن در بالا رفتن آماده سازد تمرینات و تکنیک های ویژه است.
قدم برداشتن آهسته و متعادل، احتیاج به استراحت ثابت و ایستای کمتری پیدا می نماید و بسیار بهتر از قدم برداشتن سریعی است که مستلزم تعداد استراحت بیشتری می باشد یک کوهنورد می باید بدون نیاز به استراحت، لااقل برای مدت یک ساعت راه پیمایی نمودن بتواند بر روی شیبهای تند با هماهنگی قدم برداشته و تنفس خود را کنترل نماید.
یک نفر مبتدی نباید بیشتر از ده کیلومتر در روز راه پیمایی نماید مخصوصاً در شرایطی که ارتفاع بیشتر از ۱۵۰۰ متر بابه طور مثال در شرایط معمولی هر سه یا چهار گام یک عمل دم و هر سه یا چهار گام دیگر با عمل بازدم هماهنگ می گردد، در این مثال گامها سریعتر از ریه های شخص عمل می کند و در واقع گامها باید در مکث بوجود آمده استراحت کنند لکن در ارتفاعاتی که هوا رقیق است ریه ها احتیاج به مکث دارند و در ازاء هر دو، سه، یا پنج نفس یک قدم برداشته می شود.
تنفس صحیح در کوه
معمولا در همه ی رشته های ورزشی و از جمله ورزش هایی که تمامی اندام بدن درگیر هستند می بایست تنفس به صورت صحیح انجام شود. محققان بر این باورند که تنفس غیر اصولی و اشتباه می تواند انرژی زیادی را از فرد بگیرد و وی سریع تر خسته شود. همه ی ما زمان زیادی است که نفس می کشیم اما در هر بار نفس کشیدن اشتباهاتی را مرتکب می شویم که گاه ممکن است مشکلات زیادی را برای ما به وجود آورد. در ورزش تنفس صحیح می تواند حجم زیادی از انرژی را ذخیره کند و از طرفی آسیب های وارده به بدن را کمتر نماید.
تنفس باید عمیق و به طریقه صحیح صورت گیرد برخلاف آن چه اکثر اشخاص انجام می دهند حجم ششها نباید از طرفین افزایش یابد در اثر این نوع تنفس غلط حجم قفسه سینه افزایش می یابد.در تنفس صحیح حجم ششها از ناحیه تحتانی افزایش یافته که این امر با افزایش حجم شکم همراه است.
این شکل تنفس در ناحیه شکم به صورت ضربان مشخص و روشنی قابل رؤیت می باشد.لذا از نظر راحتی هیچ وقت نباید کمر را محکم با کمربند و مانند آن بست، کمربند می باید در پایین ترین حد ممکن بسته شود، در این روش باید سعی گردد هوای دم به تحتانی قسمت ریه ها هدایت و انباشتگی ریه ها از هوای دم انجام پذیرد. عمل بازدم بعد از یک مکث چند ثانیه ای و حداقل سه ثانیه به دنبال عمل دم با فشار پرده دیافراگم به قسمت تحتانی ششها به طور کامل با حداکثر تخلیه صورت بگیرد.
تنفس صحیح راز صعود در کوهنوردیک
پس از انجام فعالیت ورزشی، کیسه های هوایی درون ریه افزایش یافته و بهتر عمل می کنند. به همین علت است که در کوهنوردی توصیه ی ابتدایی و مهم، انجام تنفس صحیح است. همچنین با بالا رفتن ارتفاع درون کوه، میزان اکسیژن موجود در هوا کاهش می یابد و در صورتی که فرد نتواند تنفس صحیح و اصولی داشته باشد به سرعت از ادامه ی مسیر باز می ماند.
بسیاری از مردم تصور می کنند که تنفس صحیح یعنی عمیق نفس کشیدن و این در حالیست که در ورزش های هوازی همچون کوهنوردی می بایست تنفس با ریتم مشخص و کوتاه باشد.
بهتر است در هنگام کوهنوردی در ابتدای راه به تنفس خود دقت کنیم تا در طول مسیر در اصطلاح دچار عارضه کم آوردن نفس نشویم.
کوهنورد با تجربه می‌تواند به سرعت به یک محیط کم اکسیژن وفق پیدا کند. نوشیدن مقدار زیادی آب در هنگام صعود، به عنوان مایع کنترل سطح اسیدیته در خون، ما را قادر می‌سازد که اکسیژن بیشتری در خون حفظ کنیم.
در افراد معمولی مشکلی که وجود دارد عمل نکردن درصد زیادی از کیسه‌های هوای داخل شش‌هاست. به همین خاطر این افراد زمانی که مجبور میشوند یک فعالیت سنگین انجام دهند سریع به نفس زدن می‌افتند. اما یک ورزشکار حرفه‌ای در هر بار تنفس اکسیژن بیشتری به بدن میرساند، کمتر به نفس زدن می‌افتد.
- چگونه این کیسه‌های غیرفعال را به فعالیت وادار کنیم؟
باز کردن این کیسه‌ها داستان مفصلی دارد. یک سری از ورزش‌های هوازی و سنگین، تمرین‌های روزانه و مرتبی برای باز کردن و باز نگه داشتن این کیسه‌ها وجود دارند. بهترین کار این است با یک مربی مشورت نمایید و طبق برنامه عمل کنید.
تکنیکهای زیادی برای این کار وجود دارد. یکی از محبوب‌ترین آنها تنفس با فشار نامیده میشود. اول، با استنشاق سریع هوا ریه‌ها را پر می‌کنیم (در این حالت دیافراگم خود را گسترش میدهیم، بهتر است دم از طریق بینی انجام شود زیرا تنفس از دهان باعث خشکی گلو، تشنگی و احیانا سرماخوردگی و عفونت گلو میشود؛ ولی در ارتفاعات هنگام دم میتوان هم از بینی و هم از دهان استفاده نمود) با نسبت ۷۰ به ۳۰ درصد؛ چون استفاده صرف از بینی به رغم مزایای آن، به دلیل حجم هوای ورودی کمتر، گاهی اوقات امکانپذیر نیست.)؛ و سپس بازدم سریع و انفجاری، با صدای puffing (از طریق دهان) هوا را به طور کامل از ریه‌ها خارج می‌کنیم. (هنگام بازدم باید هوای درون ریه را محکم از دهان خارج کرد، تا بتوان از حجم هوای مرده داخل ریه تا حد امکان کاست و هوای پر اکسیژن را جایگزین نمود. تعداد دم و بازدم، به عواملی چون ارتفاع، آمادگی جسمانی، شیب مسیر، طول قدمها، حجم ریوی، میزان رطوبت هوا و نحوه قرارگیری سر و گردن بستگی دارد. در شیب تند و ارتفاع بالا با یک گام دم و با گام بعدی عمل بازدم را انجام میدهیم.)
استفاده از ماسک اکسیژن در ارتفاعات بالا و هوای رقیق ضروری می باشد. در این شرایط آب و هوایی، قدرت کوهنورد با هر گام کم میشود.در این ارتفاع تامین اکسیژن برای کوهنورد فراتر از روش puffing و نفس نفس زدن است ، کوه نوردان بی تجربه ممکن است حالت تهوع را از ارتفاعات حدود پنج هزار متر داشته باشند. این علایم در ارتفاعات بالاترحاد تر خواهد شد. محققان دریافته اند که مردم با تنفس سریع میتوانند،خطر ابتلا به بیماری ارتفاع را کاهش دهند.
برای جلوگیری از بیماری ارتفاع، باید صعود را به صورت تدریجی داشت ( یعنی هم هوایی )، در این شرایط بدن خود را با افزایش ارتفاع منطبق میکند و به ساخت گلبولهای قرمز بیشتری در خون می پردازد . به عنوان مثال، کوهنوردان برای صعود به اورست معمولا چند هفته در ارتفاعات مختلف کمپ می زنند تا بدن قدرت انطباق با شرایط سخت را پیدا کند.
مقاله پیشنهادی : ارتفاع زدگی
منابع :
http://safarnavard.com
http://mt-shahan.ir
نظرات کاربران