عصا یا باتوم کوهنوردی تجهیزات استاندارد برای بسیاری از گردشگران ، کوهنوردان ، ماجراجویان طبیعت و کسانی است که به اسکی در برف میپردازند . استفاده زیاد این تجهیزات به دلیل طراحی ساده و کاربردی آن ها می باشند . این عصا ها تعادل شما را افزایش می دهند و با تبدیل به یک تکیه گاه مستحکم ،در مسیرهای ناهموار و سخت به کمک شما می آیند.
درجمع آوری تجهیزات دیگر کوهنوردی نیاز به کمک دارید؟ ما در مقاله ” لیست کامل تجهیزات کوهنوردی و کمپینگ ” تمام تجهیزات مورد نیاز شما را ذکر کرده ایم. همچنین برای انتخاب کوله پشتی مناسب مقاله “ چگونه بهترین کوله پشتی را کوهنوردی انتخاب کنید ” و برای اجاق کوهنوردی ” خرید بهترین اجاق کوهنوردی ” را مطالعه فرمایید .
برای انتخاب بهترین باتوم کوهنوردی به این موارد توجه کنید:
- تکی یا دوتایی: در ابتدای کار ممکن است بین انتخاب یک جفت باتوم کوهنوردی یا یک باتوم تک در دوراهی قرار بگیرید
- طول مناسب عصا : شما باید دنبال باتومی باشید که با برخورد با سطح زمین، با آرنج شما زاویه ۹۰ درجه تشکیل دهد .
- امکانات هر یک را بشناسید : قابلیت تنظیم و جمع شدن ، ضد ضربه بودن ، آنتی شوک ، وزن و مکانیزم های قفل شدن آن ها فقط تعدادی اندک ازاین قابلیت ها می باشد که شما را در خرید مناسب ترین باتوم کوهنوردی یاری خواهد کرد.
- طرز استفاده و نکات ظریف آن ها را فرا بگیرید : دانستن چند نکته ظریف در استفاده آن ها ، مانند طرز استفاده آن ها برای دور زدن موانع در مسیر، به شما کمک شایانی میکند.
پیشنهاد ویژه : خرید باتوم کوهنوردی
انواع مختلف باتوم‌های کوهنوردی :
باتوم‌های جفتی ( دوتایی ) :
تنها به صورت جفت فروخته می شوند و به صورت تناوبی ( یکی در میان ) در حرکت استفاده می شوند . این باتوم کوهنوردی تعادل شما را افزایش می دهد و در هنگام کوهنوردی و یا صعود های طولانی در طبیعت، وزن را از روی زانوی های شما به شدت کاهش می دهد . بیشتر آن ها قابلیت تغییر اندازه دارند و بعضی از آن ها نیز دارای فنری می باشند که با جذب تکان ها ( آنتی شوک ) باعث دفع آن ها میشود.
باتوم‌های تکی :
گاهی به آن ها باتوم‌های گردش و یا سفری نیز می گویند .این باتومها به صورت تکی فروخته و استفاده می شوند و کاربرد آن ها بیشتر در مسیر های مسطح و صاف می باشد که بار چندانی نیز همراه خود ندارید . همه آن ها قابلیت تنظیم شدن طول را دارند و بعضی از آن ها نیز از فنر های آنتی شوک بهره مند هستند . همچنین بعضی از آن ها دارای دوربین های کوچکی زیر سردسته هستتند که می توانند به عنوان مونو پاد استفاده شوند .
طول باتوم کوهنوردی :
یک باتوم کوهنوردی مناسب ، زمانی که نوک آن را روی زمین قرار دادید با آرنج شما وضعیت قائم و ۹۰ درجه میسازد. بسیاری از آن ها قابلیت تنظیم طول دارند که بسیار کاربردی است . تعدادی از آن ها نیز طول ثابتی دارند و در سایز و رنج های ثابت فروخته می شوند . مطلب زیر به شما کمک میکند که به چه اندازه ای از باتوم نیازمند هستید :
برای باتوم های جفتی و یا تکی که قابلیت تنظیم طول دارند :
- اگر قد شما از ۱٫۸۳ بلند تر است ،باتومی را انتخاب کنید که طولی حداقل برابر ۱۳۰ سانتی متر یا بیشتر دارد.
- اگر پایین تر از ۱٫۸۳ هستید ، به راحتی می توانید با کوتاه کردن طول این باتومها ، مناسب ترین حالت را برای خود بسازید .
برای باتوم‌هایی که طــــول ثابــــت دارند :
به جدول زیر نگاه کنید و با توجه به سایز خود مناسب ترین باتوم را انتخاب کنید :
باتوم کوهنوردی با قابلیت تنظیم طول :
اگر این نوع از باتوم کوهنوردی را در اختیار دارید ، دانستن این نکته که طول آن ها زمان استفاده چه مقدار باشد، بسیار مهم است . تنظیم اشتباه طول آن ها باعث صدمه جدی به بازو ها ، شانه ، کمر و گردن شما می شود .
برای کوهنوردی های عادی:
طول آن را به شکلی تنظیم کنید که زمانی که نوک آن را روی زمین قرار دادید با آرنج شما زاویه قائم و ۹۰ درجه بسازد . این زاویه ، مقدار دقیق و صحیح برای اکثر صعود های شما می باشد . اگر باتوم شما دارای ۳ قسمت می باشد ، بهتر است که متغیر بالا را در وسط محدوده ی تنظیم بگذارید و سپس متغیر پایین را نسبت به طولی که با آرنج شما زاویه صحیح را میسازد، تنظیم کنید ، در نتیجه اگر در طول مسیر کوهنوردی میخواستید تغییری در طول آن به وجود بیاورید فقط متغیر بالا تغییر می دهید.
برای مسیر های بلند وسربالایی :
سعی کنید طول هرکدام از باتوم ها را تقریبا ۵-۱۰ سانتی متر کوتاه تر کنید تا تکیه گاه بیشتر و تعادل بیشتری به دست آورید . هرچه شیب مسیر بیشتر بود ، طول باتوم خود را بیشتر کم کنید . این باتوم ها باید بدون کوچکترین فشار و خستگی روی شانه هایتان، به صعود شما در طبیعت کمک کنند . در استفاده از آن ها، شانه های شما هیچگاه نباید حس غیرطبیعی داشته باشند و یا حس کنند که به سمت کوله پشتی، تحت فشار قرار گرفته اند . در صورت احساس هر یک از این موارد ، باید طول باتوم خود را باز هم کمتر کنید .
برای مسیر های بلند و سرپایینی :
سعی کنید طول هر یک از باتوم ها را نسبت به طول کوهنوردی های عادی، ۵ الی ۱۰ سانتی متر افزایش دهید . این کار باعث میشود بدن شما در زاویه ی عمودی شکل قرار بگیرد و تعادل شما بیشتر شود .
در مسیر هایی با شیب های مختلف :
می توانید برای راحتی و تعادل بیشتر در سربالایی ها طول باتوم کوهنوردی را کاهش و در سرپایینی آن را افزایش دهید .
قابلیت های مختلف باتوم‌های کوهنوردی:
بسته به اینکه چطور میخواهید از این باتومها استفاده کنید ، باید ویژگی های هر یک از آن ها را نیز در نظر بگیرید.
قابلیت تنظیم طول :
بسیاری از باتوم‌های کوهنوردی با قابلیت تنظیم طول به شما تعادل و استحکام بیشتری در مسیر های ناهموار می دهند . طول آن ها از ۵۰ تا ۱۶۰ سانت متغیر هستند . در کل باید در مسیر های سربالایی طول باتومها را کاهش و در سرپایینی ها، افزایش داد.
باتوم‌های غیر قابل تنظیم ( ثابت ) :
بعضی از باتومها، قابلیت تنظیم طول را ندارند . این باتومها نسبت به باتوم‌های قابل تنظیم وزن بسیار کمتری دارند زیرا قطعات کمتری در ساخت آن بکار رفته است . این باتومها در صعود هایی که می دانید تنها طول یکسانی از باتوم نیاز دارید بسیار کاربردی هستند .
قابلیت تا شدن :
باتوم‌های تاشو بجز اینکه مانند باتوم‌های قابل تنظیم در خود جمع می شوند ، درست مانند ستون های چادر عمل میکنند . این باتومها قابلیت کوچکتر شدن دارند ،سبک وزن هستند و خیلی سریع نیز برای استفاده باز میشوند . استفاده از این باتومها میان دوندگان مسیر های کوهستانی و کوهنوردان سرعتی بسیار رایج است.
باتوم‌های آنتی شوک :
فنر های داخلی این باتومها تکان های ناشی از حرکت در مسیر های سر پایینی را جذب میکند . این قابلیت را می توان درزمانی که به آن احتیاج ندارید ، مثلا زمانی که در مسیر های سر بالایی هستید خاموش کنید . آنتی شوک ها یک ویژگی منحصر به فرد برای هر صعود کننده است اما بیشتر زمانی توصیه می شود که شما زانو، مچ پا و یا لگن آسیب پذیر و متزلزلی دارید و یا در صعود های قبلی خود دچار مصدومیت در این مفاصل شده اید .
باتوم‌های دسته استاندارد :
این عصاها قابلیت آنتی شوک ندارند و در نتیجه بسیار سبک وزن تر و ارزان تر هستند . درست است که به دلیل عدم وجود آنتی شوک در مسیر های سرپایینی تکان ها را جذب نمی کنند اما میزان تعادل و بالانسی که به صعودکننده می دهد درست شبیه باتوم‌های آنتی شوک است .
فوق سبک (ULTRALIGHT ) :
این نوع از باتوم کوهنوردی به دلیل این که وزن بسیار پایینی دارند در حرکت شما بسیار تاثیر گذار خواهند بود . در مسیر های بلند نیز، استفاده از آن ها به معنی خستگی کمتر بدن است . این باتومها همچنین خیلی زود باز و بسته می شوند .
در حقیقت، نوع میله ی باتومها، وزن کلی آن ها را نیز مشخص میکند . این باتومها وزنی کمتر از یک پوند ( ۴۵۰ گرم ) دارند .
دوربین های داخلی :
بعضی از این باتومها دارای یک دوربین در زیر دسته می باشند که می توان از آن ها به عنوان مونوپاد استفاده کرد.
سیستم های باز و بسته شدن آنها ( قفل شدن ) :
تمام انواع باتوم کوهنوردی جدا از اینکه قابلیت تنظیم طول دسته را داشته یا نداشته باشند دارای مکانیزم خاصی در قفل شدن هستند که از سر خوردن آن ها در ارتفاعات جلوگیری میکند . برای باتوم‌های غیر قابل تنظیم ، این قابلیت، باز و بسته شدن باتوم می باشد که با باز کردن آن به تمام طول باتوم دسترسی پیدا میکنید و با قفل کردن آن ، باتوم را جمع میکنید . باتوم‌های قابل تنظیم نیز به همین شکل عمل میکنند اما مکانیزم قفل آن به شما اجازه ی تغییر طول در چند قسمت متصل به دسته را نیز می دهد . این قابلیت تنظیم ( که از ۶۰ تا ۱۴۰ سانتی متر متغیر است ) کمک میکند طول دسته را با توجه به قد خود و نوع مسیر تنظیم کنید .
بیشتر این باتومها دارای یکی از چهار قفل زیر می باشند :
دارای اهرم خارجی :
بر اساس یک اهرم عمل میکند و حتی مواقعی که دستکش در دستتان هست خیلی راحت و آسان تنظیم می شود .
دارای دکمه ی فشار :
این باتومها تنها با یک فشار آماده به کار می شوند . دوباره دکمه را فشار دهید تا خیلی سریع جمع شوند . بعضی از این باتومها قابلیت تنظیم طول را ندارند.
قفل چرخشی ( پیچی ) :
از یک بسط دهنده و پیچ استفاده میکند که استحکام و دوام زیادی به آن می دهد .
قفل های ترکیبی :
بعضی از این باتوم ها از چندین مکانیزم بسته شدن برای دوام بیشتر و وزن کمتر استفاده میکنند. برای مثال ممکن است بعضی از آن ها از یک قفل اهرم خارجی در قسمت بالا و یک قفل چرخشی در پایین دسته استفاده کنند.
جنس و مواد استفاده شده در ساخت دسته های باتوم کوهنوردی :
توجه داشته باشید مواد بکار رفته برای ساخت این باتومها ، وزن کلی آن را تعیین میکند .
آلومنیوم:
دوام این باتومها بیشتر و همچنین از لحاظ اقتصادی بسیار مقرون به صرفه هستند . باتوم‌های آلومنیومی معمولا وزنی بین ۵۰۰ تا ۶۲۰ گرم دارند . وزن کلی آن ها و قیمت آن معمولا به ضخامت دسته که چیزی بین ۱۲ تا ۱۶ میلی متر است بستگی دارد . در مسیر های شیب دار و ناهموار دسته آلومنیومی ممکن است کمی خم شود اما شکستن آن دور از انتظار است .
کامپوزیت:
در ساخت دسته ی این نوع از باتوم کوهنوردی، به صورت جزئی و یا بصورت کل، از کربن استفاده شده است . وزن آن ها کمتر ( چیزی بین ۳۴۰ تا ۵۱۰ گرم ) و گران قیمت تر می باشند . این باتومها دارای لرزش کمتر می باشند اما ممکن است در مسیر های ناهموار با فشار زیاد دچار شکستگی شوند . این نکته را در صعود های خود در مسیر های ناهموار و شیب دار به یاد داشته باشید .
سردسته ی عصا :
بعضی از این باتومها دارای سردسته ارگانومیکی می باشند که با داشتن زاویه ۱۵ درجه ای ، مچ دستان شما را در حالت طبیعی نگه داشته تا احساس راحتی بیشتری کنید . همچنین بعضی از آن ها دارای سردسته ای درست شبیه عصاهای سالمندان است . این شکل سر دسته برای صعود های سبک و پیاده روی های ساده بسیاره کار آمد خواهد بود.
جنس سردسته :
این سردسته ها از مواد مختلفی ساخته می شوند که دست گرفتن آن ها، هرکدام، احساس جداگانه ای به شما می دهد :
چوب پنبه :
جنس آن ها برای دست هایی که تعرقی زیادی می کنند و مرطوب می شوند بسیار کاربردی است . لرزش را کاهش می دهند و در دستان شما بسیار راحت جا میگرند . اگر دستتان خیلی عرق می کند و در هوای گرم و تابستانی کوه پیمایی می کنید، همین سردسته ها را انتخاب کنید .
فوم :
رطوب ناشی از تعرق دستتان را به خوبی جذب میکند و جنس آن بسیار نرم است.
پلاستیکی :
جنس آن، دستان شما را ار سرما، تکان و لرزش های مسیر محفوظ نگه میدارد. پس انتخاب اول شما در فعالیت های زمستانی و سرد است . در نظر داشته باشید که به دلیل عدم جذب رطوب و تعرق از دستان شما ، برای کوه پیمایی های مسیر گرم و تابستانه کاربرد چندانی ندارد .
مدل های مردانه ، زنانه ، بچگانه باتوم های کوهنوردی :
بعضی از این باتومها به صورت اختصاصی برای مردان ، زنان و کودکان طراحی شده اند اما بیشتر آن ها برای هر دو جنس استفاده می شوند . تنها مواردی که آن ها را از یکدیگر جدا میکند : طول دسته ، وزن ، سردسته و رنگ آن ها می باشد. سعی کنید باتومی انتخاب کنید که مناسب قد شما و دارای ویژگی ها و رنگ مطلوب شما می باشد.
موارد دیگری که باید در خرید این باتومها در نظر بگیرید :
بند مچی :
استفاده نادرست از بندهای مچی در کوهنوردان بسیار رایج است . برای استفاده صحیح از آن ها ، ابتدا دستتان مانند تصویر داخل بند قرار دهید و سپس آن را بکشید و سردسته باتوم را بگیرید . این تکنیک باعث راحتی بیشتر مچ های دست می شود و باعث می شود دستتان بهتر روی سر دسته قرار بگیرد.
می توانید طول بند را به شکلی تنظیم کنید که وقتی دستتان را پایین آوردید، دقیقا همانجایی که میخواهید دستتان روی سردسته باشد، تنظیم شود . تنظیم درست این بندها به شما کمک می کند که با خیال راحت سردسته را رها کنید و به فعالیت های دیگر مثل عکاسی ، خوردن و یا جست و جو در کوله پشتی خود بپردازید و دوباره سردسته را بدون کوچکترین تغییری در همان محل قبلی به دست بگیرید.
توجه داشته باشید که بسیاری از انواع باتوم کوهنوردی بند های مخصوصی برای راست و چپ دست ها دارد و حتی بعضی از آن ها دارای بالشتک های کوچکی هستند که از سایش و عرق سوزی دست جلوگیری میکند.
گل برف :
باتوم کوهنوردی معمولا یک قطعه ی کوچک و جداشدنی دارد که در انتهای دسته قرار گرفته است .گُل برف یا شن قطعه‌ای است که از فرو‌رفتن کامل دسته در زمین‌هایی که قطعات ریز دانه‌ای نظیر برف یا شن دارند جلوگیری میکند.
نوک عصا ( سخمه ) :
کاربید ها و یا سخمه ها برای جلوگیری از لغزش حتی روی مسیر های برفی و یخی استفاده می شود . قطعه پلاستیکی روی آن باعث می شود زمانی که به آن احتیاج ندارید آن را بپوشانید تا زمانی که باتوم را داخل کوله ی خود قرار دادید از صدمه زدن به دیگر وسایل داخل کوله جلوگیری کند . همچنین استفاده از آن ها در محیط های آسیب پذیر برای کمتر کردن آثار برخورد عصا با زمین کاربرد دارد . سری های پلاستیکی زاویه داری نیز وجود دارند که جداگانه فروخته می شود و برای مسیر های آسفالتی و دیگر مسیر های سخت از آن ها استفاده می شود .
نحوه استفاده از باتوم کوهنوردی
این روزها بیشتر افرادی که قصد دارند به کوهنوردی یا طبیعت‌گردی بپردازند از عصا یا باتوم کوهنوردی استفاده میکنند. عصای کوهنوردی وسیله‌ای است که به شما کمک میکند در مسیرهای سخت و دشوار به راحتی حرکت کنید و در عین حال باعث افزایش میزان حفظ انرژی در زمان حرکت میشود. شاید تا به حال برای شما این سوال پیش آمده باشد که چرا برای کوهنوردی باید از عصا استفاده کرد و عصا برای افرادی است که مشکل راه رفتن دارند. ولی می‌توان دلایلی ارایه کرد که نشان‌دهنده اهمیت استفاده از عصا در حین ورزش کوهنوردی است. خوشبختانه استفاده از این باتومها خیلی راحت بوده و با یادگیری چند نکته ساده، می توانید خیلی زود، آماده ی ماجراجویی خود شوید . ضمنن توجه داشته باشید که در یک کوهنوردی یک روزه متوسط استفاده از باتوم کوهنوردی میتواند حدود ۳۰۰۰۰ کیلوگرم بار را از روی زانوهای شما کم کند.
از پا و باتوم کوهنوردی خود به شکل تناوبی ( یکی در میان ) استفاده کنید :
بیشتر کوهنوردان برای حرکت در مسیر از باتوم‌های خود به شکل تناوبی استفاده می کنند و خیلی زود متوجه می شوند که باید از باتوم مخالف با پای مخالف استفاده کرد ( پای راست ، باتوم چپ ، پای چپ ، باتوم راست ) اگر در هنگام حرکت این ریتم را فراموش کردید ،چند دقیقه تنها با پای خود به حرکت ادامه دهید و باتومها را بالا بگیرید تا بتوانید این ریتم را مجددا از سر بگیرید . هر موقع آماده شدید دوباره آن را شروع کنید . خیلی زود به این توازن عادت می کنید و دیگر حتی لازم نیست به آن فکر کنید ! اگر هنوز باتوم کوهنوردی تهیه نکردید میتونید مقاله راهنمای خرید باتوم کوهنوردی را مطالعه کنید.
استفاده از دو باتوم به صورت همزمان :
گاهی اوقات لازم است که دو باتوم خود را همزمان در سطح فرو کنید و دو قدم برارید . در ادامه، دوباره باتومها را وارد کنید و دوباره قدم بردارید . این شیوه برای کوهنوردی در سطوح شیب دار و یا پایین آمدن از ارتفاعاتی که شما به تعادل بیشتری نیاز دارید بسیار کاربردی است .
به طور طبیعی قدم بردارید :
زمانی که از این باتومها استفاده می کنید ، بهتر است طبیعی قدم بردارید و حالت بازو های خود را به شکلی تنظیم کنید که انگار باتومها در دستان شما نمی باشد . در این حالت ممکن است کمی بعد از حرکت شما، باتومها زاویه بگیرند، پس سعی کنید هنگام فرو کردن آن ها در سطح، مقداری فشار بیاورید تا به حرکت بعدی شما کمک کند.
باتوم‌های کوهنودری چگونه در برخود با موانع مسیر به کمک ما می آیند؟
باتوم‌های کوهنوردی می توانند در مواجه با موانع مسیر، کمک شایانی به ما بکنند.
گذر از نهرها و دریاچه ها :
باتوم‌های کوهنوردی تعادل کافی را برای گذر از نهرها و دریاچه ها به وجود می آورد . قبل از حرکت بعدی، مطمئن شوید باتوم شما درجای خود محکم شده است . اگر سطح آب عمیق است ، طول باتوم خود را افزایش دهید .
مقاله پیشنهادی : ۹ اشتباه متداول در کمپینگ
عبور از گودال ها :
می توانید با استفاده از باتوم کوهنوردی خود تعادل خود را افزایش دهید و خیلی راحت از کنار آن بگذرید و یا می توانید با قرار دادن هر دو باتوم روی زمین چیزی شبیه ” پرش با نیزه” اجرا کنید تا به آن طرف گودال برسید.
بالا رفتن از صخره های بزرگ :
این باتومها برای بالا رفتن از صخره های بزرگ، تکیه گاه لازم را برای شما بوجود می آورند. برای این کار ، هر دو باتوم خود را در زمین بگذارید و همانطور که از صخره بالا می روید ، به باتومها فشار آورید تا به بالای صخره برسید .
بالا رفتن از کنده های درخت :
برای بالا رفتن از کنده ها ، باتوم خود را روی زمین قرار دهید و از آن به عنوان تکیه گاه استفاده کنید . اگر میخواهید برای گذر از آب روی کنده ی درخت بروید ، می توانید از باتوم ها برای بهبود تعادل خود در هر دو طرف استفاده کنید . ( بند بازی را تصور کنید که از یک باتوم بسیار بلند برای تعادل خود استفاده می کند )
استفاده از باتوم کوهنوردی در برپایی چادر:
بعضی از چادر های سبک و کوچک برای برپایی صحیح ، نیاز به باتوم های کوهنوردی دارند . اگر یکی از آن ها را در اختیار دارید ، مطمئن شوید که هم در مسیر و هم در برپایی چادر مشکلی ندارند. اکثر اوقات ، باتوم‌های قابل تنظیم طول، بهترین عملکرد را در برپایی چادر های شما خواهند داشت زیرا با تغییر اندازه باتوم می توانید به اندازه ی دلخواه چادر برسید.
در این زمینه و رعایت نکات ایمنی مقاله صاعقه و راه‌های مقابله با آن در کوهنوردی را مطالعه کنید.
طول باتوم کوهنوردی :
یک باتوم مناسب کوهنوردی ، زمانی که نوک آن را روی زمین قرار دادید با آرنج شما وضعیت قائم و ۹۰ درجه میسازد. بسیاری از آن ها قابلیت تنظیم طول دارند که بسیار کاربردی است . تعدادی از آن ها نیز طول ثابتی دارند و در سایز و رنج های ثابت فروخته می شوند.
نظرات کاربران