اگر به کوهنوردی علاقه دارید و به دنبال اطلاعات بیشتر در مورد تجهیزات مهم این ورزش هستید، حتماً به واژه “کرامپون چیست؟” برخوردهاید. کرامپون یکی از ابزارهای ضروری برای کوهنوردان در شرایط یخزده و برفی است. کرامپون ها برای جلوگیری از لغزش و افزایش ایمنی در مسیرهای یخی و برفی استفاده میشود. در این مقاله، به بررسی اینکه کرامپون چیست؟، انواع آن، کاربردها و نحوه استفاده از آن خواهیم پرداخت.
کرامپون چیست؟
کرامپون کوهنوردی یک ابزار فلزی است که به کفش کوهنوردی متصل میشود و به افراد کمک میکند تا در شرایط برفی و یخی با ایمنی بیشتر حرکت کنند. این ابزار معمولاً از فولاد یا آلومینیوم ساخته میشود و دارای دندانهایی است که به سطح یخ یا برف نفوذ میکنند. این دندانها باعث میشوند که کوهنورد هنگام حرکت بر روی یخ، تعادل خود را حفظ کرده و از لغزش جلوگیری کند.
کرامپونها برای فعالیتهایی مانند کوهنوردی زمستانی، یخنوردی و حتی اسکی در مناطق برفی ضروری هستند. این ابزار در انواع مختلفی طراحی شده که برای شرایط خاص مختلف کوهنوردی مناسب هستند.
انواع کرامپون کوهنوردی
در انتخاب کرامپون برای کوهنوردی، باید به نوع فعالیت و شرایط محیطی توجه داشته باشید. کرامپونها معمولاً به دستههای زیر تقسیم میشوند:
یخ شکن های کوهنوردی عمومی
این نوع کرامپونها برای مسیرهای یخی با شیب ملایم یا برفهای نرمتر مناسب هستند. دندانههای این کرامپونها معمولاً ۱۰ یا ۱۲ عدد هستند و بهطور یکنواخت به کفش متصل میشوند. این کرامپونها برای کوهنوردیهای زمستانی عمومی ایدهآلاند.
کرامپونهای یخنوردی
کرامپونهای یخنوردی مخصوص مسیرهای عمودی و یخهای سخت طراحی شدهاند. این نوع کرامپونها دندانههای بلندتر و تیزتری دارند که به راحتی در یخهای سخت نفوذ میکنند. کوهنوردان حرفهای که در یخنوردی فعالیت میکنند از این نوع کرامپونها استفاده میکنند.
کرامپونهای برفی
این کرامپونها بهویژه برای شرایط برفی طراحی شدهاند. دندانههای این کرامپونها کوتاهتر و با فاصله بیشتری از هم قرار دارند تا به راحتی در برفهای نرم حرکت کنند. این مدلها معمولاً برای کوهنوردی در مناطق برفی و در فصول زمستانی مناسب هستند.
کرامپون اتوماتیک
کرامپونهای اتوماتیک دارای یک سیستم اتصال پیشرفته هستند که بهطور کامل با کفشهای خاص (که معمولاً شیارهایی در زیر دارند) هماهنگ میشوند. این کرامپونها بهراحتی به کفش متصل میشوند و نیازی به تنظیمات پیچیده ندارند. این نوع کرامپونها بیشتر برای کوهنوردان حرفهای که در مسیرهای سخت و شیبدار حرکت میکنند، مناسب است.
یخ شکن نیمه اتوماتیک
کرامپونهای نیمه اتوماتیک ترکیبی از کرامپونهای اتوماتیک و بنددار هستند. این مدلها بهطور معمول برای کوهنوردانی که نیاز به آزادی بیشتر در حرکت دارند، مناسب هستند. در این نوع کرامپونها، بخش جلویی بهصورت اتوماتیک به کفش متصل میشود، ولی بخش پشتی نیاز به بند دارد.
کرامپون ژلهای
کرامپونهای ژلهای بهطور خاص برای شرایط برفی و یخی نرمتر طراحی شدهاند. این کرامپونها معمولاً دندانههای کمتری دارند و انعطافپذیری بالایی دارند. این ویژگی به کوهنوردان این امکان را میدهد که در مسیرهای برفی که کمتر سخت هستند، راحتتر حرکت کنند.
کرامپون پتزل
کرامپونهای پتزل یکی از برندهای شناخته شده در صنعت کوهنوردی هستند. این کرامپونها بهویژه در فعالیتهای یخنوردی و کوهنوردی حرفهای مورد استفاده قرار میگیرند. برند پتزل کرامپونهایی با طراحی ارگونومیک و دندانههای مقاوم تولید میکند که مناسب برای شرایط مختلف هستند.
کرامپون گریول
کرامپونهای گریول یکی دیگر از برندهای معروف در بازار تجهیزات کوهنوردی هستند. این کرامپونها بیشتر برای کوهنوردانی که به دنبال عملکرد عالی در شرایط یخی و سخت هستند، طراحی شدهاند. کرامپونهای گریول بهخاطر کیفیت ساخت بالا و دوام طولانیمدتشان شناخته شدهاند.
کاربردهای کرامپون در کوهنوردی
کرامپونها در بسیاری از فعالیتهای کوهنوردی کاربرد دارند و به ایمنی و راحتی کوهنوردان در شرایط سخت کمک میکنند. مهمترین کاربردهای کرامپون عبارتند از:
کوهنوردی زمستانی
یکی از اصلیترین کاربردهای کرامپونها در کوهنوردی زمستانی است. در شرایط برفی و یخی، کرامپونها به کوهنوردان کمک میکنند تا تعادل خود را حفظ کنند و از لغزش جلوگیری نمایند. بهویژه در مسیرهایی که پوشیده از یخ یا برف است، این ابزار ایمنی بیشتری به فرد میدهد.
یخنوردی
در یخنوردی، کرامپونها ابزار اصلی برای صعود از یخهای سخت و عمودی هستند. دندانههای تیز و بلند این کرامپونها به یخنوردان کمک میکند تا بهراحتی از دیوارههای یخی صعود کنند.
حفظ تعادل در برف و یخ
کرامپونها برای حفظ تعادل در شرایط یخی و برفی بسیار مفید هستند. کوهنوردان از این ابزار برای جلوگیری از سقوط در شیبهای تند یا مسیرهای یخی استفاده میکنند.
عملیات نجات و امداد
در عملیاتهای نجات کوهستانی یا در شرایطی که فرد نیاز به حرکت در مناطق یخی و برفی دارد، کرامپونها به امدادگران کمک میکنند تا بهراحتی و با ایمنی بیشتر حرکت کنند.
نحوه بستن کرامپون کوهنوردی
بستن صحیح کرامپون یکی از نکات مهم در استفاده از آن است. بستن نادرست کرامپونها میتواند خطراتی مانند لغزش یا آسیب به فرد بههمراه داشته باشد. در اینجا نحوه بستن کرامپون توضیح داده شده است:
قرار دادن کرامپون زیر کفش
ابتدا کرامپون را زیر کفش خود قرار دهید و اطمینان حاصل کنید که دندانهها در جهت صحیح قرار دارند.
بستن بندها و اتصال
بندهای کرامپون را محکم ببندید و اطمینان حاصل کنید که کرامپون بهخوبی به کفش متصل شده است. برخی مدلها از سیستمهای پیچیدهتر و قفلهای خاصی برای ایمنی بیشتر استفاده میکنند.
بررسی نهایی
پس از بستن کرامپون، آن را بررسی کنید تا مطمئن شوید که هیچ قسمتی شل نیست و کرامپون بهدرستی متصل شده است.
راهنمای خرید کرامپون
کرامپونها برای فعالیتهای مختلف تخصصی شدهاند. کرامپونهای کششی بسیار سبکوزن برای پیادهروی روزانه زمستانی ساخته شدهاند. کرامپولهای سنتیتر برای سفر در برف و یخچالهای طبیعی، پیادهروی تکنیکی (زمانی که از یک تبر یخشکن استفاده میکنید) و کوهنوردی مناسبتر هستند. کرامپونهای طراحی شده برای آبشارهای یخزده یا مسیرهای سنگی/یخی هم طراحی فنی خاص خود را دارند.
نوع فعالیت
بسته به نوع فعالیت (کوهنوردی زمستانی، یخنوردی یا برفنوردی)، باید کرامپون مناسب خود را انتخاب کنید.
اندازه و تناسب
کرامپون باید بهطور کامل با کفش شما هماهنگ باشد. حتماً قبل از خرید، اندازه دقیق کفش و کرامپون را بررسی کنید.
جنس کرامپون
کرامپونها معمولاً از فولاد یا آلومینیوم ساخته میشوند. فولاد برای شرایط سخت و یخی بهتر است، در حالی که آلومینیوم سبکتر است و برای برفهای نرمتر مناسبتر میباشد.
سیستم اتصال
سیستم اتصال کرامپون باید بهگونهای باشد که بهخوبی با کفش شما تطابق داشته باشد و در حین حرکت ایمنی شما را حفظ کند.
میتوانید از این جدول برای انتخاب کرامپون مناسب برای فعالیت مد نظر خود استفاده کنید:
فعالیت |
ماده سازنده |
نوع تیغه جلو |
ساخت |
اتصال |
تعداد تیغهها |
پیادهروی در برف |
آلومینیوم یا فولاد |
ثابت افقی |
انعطافپذیر (دارای فنر، میلههای مرکزی) |
با بند |
۸ یا ۱۰ |
کوهنوردی |
فولاد |
ثابت افقی |
نیمه سخت |
با بند، هیبرید یا استپ |
۱۰ |
کوهنوردی فنی |
فولاد |
ثابت افقی |
نیمه سخت |
با بند، هیبرید یا استپ |
۱۲ |
بالارفتن از آبشار یخ زده و مسیرهای سنگی/یخی |
فولاد |
گردان عمودی |
نیمه سخت |
هیبرید یا استپ |
۱۴ یا بیشتر |
قالب کرامپون
ماده سازنده قالب
کرامپونهای فولادی بهترین نوع برای کوهنوردی معمولی هستند. دوام بالای این کرامپونها آنها را برای مسیرهای فنی، با شیب بالا و یخی مناسب میکند.
کرامپونهای ساخته شده با فولاد ضد زنگ علاوه بر دارا بودن همه ویژگیهای کرامپونهای فولادی در برابر زنگزدگی نیز مقاوم هستند.
انتخاب کرامپونهای آلومینیومی میتوانند برای کوهنوردی در مسیرهای اسکی مناسب باشند. وزن کمتر آنها را برای کوهنوردی در مسیرهای یخی مناسبتر میکند، اما این تیغهها در صورت استفاده در مسیرهای سنگی سریعتر از تیغههای فولادی کند میشوند.
ترازبندی قالب
قبلا کرامپونها دارای فریم عمومی بودند تا در کنار چکمههای پلاستیکی استفاده شوند. اما امروزه کوهنوردان به جای چکمههای پلاستیکی از چکمههای ضد نفوذ چرمی استفاده میکنند، در نتیجه نیازی وجود ندارد که کرامپونها کاملا سخت باشند.
قالبهای افقی امروزه کاربرد بیشتری دارند. قالبهای افقی در هنگام پیادهروی انعطافپذیر هستند چون فولاد یا آلومینیوم صاف میشود، پای شما به نسبت استفاده از قالبهای عمودی به سطح زمین نزدیکتر است. با انتخاب کرامپون با قالب افقی میتوانید ثبات بیشتری داشته باشید. میلههای صاف هم به خوبی برف را عقب میزنند.
وزن کرامپون
کرامپونهای آلومینیومی از همه انواع سبکتر هستند، اما با کاهش وزن کرامپون دوام و مقاومت آن نیز کم میشود. آلومینیوم برای کوهنوردی معمولی انتخاب خوبی است، تنها کافی است از آنها برای میسرهای سنگی/یخی استفاده نکنید.
ساخت
کرامپونهای سخت و لولادار هنوز هم موجود هستند، اما بیشتر کرامپونهایی که امروزه مورد استفاده قرار میگیرند نیمه سخت محسوب میشوند.
یک طراحی نیمهسخت در بیشتر شرایط بهترین عملکرد را از خود نشان میدهد. چنین کرامپونهایی برای پیادهروی در زمستان به اندازه کافی انعطافپذیر و برای یخنوردی معمولی به اندازه کافی سخت هستند. انتخاب کرامپونهای نیمهسخت هم برای طی کردن مسیر و هم برای بالا رفتن فنی از کوههای یخی مناسب است.
در بعضی از مدلها میتوانید میله اتصال (میله متصل کننده بخش جلویی و بخش پاشنه) را تنظیم کنید. با این کار میتوانید قالب کرامپون را از حالت نیمه سخت به حالت انعطافپذیر تبدیل کنید تا استفاده از آن برای پیادهروی راحتتر باشد و برف به کفش نچسبد.
تنظیم کرامپونهای نیمه سخت سادهتر از تنظیم کرامپونهای قدیمی سخت است و آنها در بازه وسیعتری از انواع چکمهها جا میگیرد. اگر چکمههای شما دارای انحنا زیادی هستند، میتوانید از یک میله مرکزی غیر متقارن به عنوان وسیله جانبی استفاده کنید تا کرامپون راحتتر در چکمه شما قرار بگیرد. همینطور بسته به اندازه و نوع چکمه خود میتوانید از یک میله مرکز (فولاد فنری)بلندتر یا انطعافپذیر استفاده کنید.
نکته: کرامپونهای چپ و راست در طراحیهای نیمه انعطافپذیر با هم متفاوت هستند. تفاوت آنها به وسیله جهتگیری میله مرکزی مشخص میشود.
انواع اتصال
نوع اتصال نقش مهمی در انتخاب کرامپون دارد. کرامپونها با استفاده از یکی از سه روشی که در پایین معرفی شدهاند به چکمهها متصل میشوند. اگر برای ارتفاعات بلند یا شرایط بسیار سرد چکمههای کلفت میپوشید، حتما قبل از رفتن به کوهنوردی کرامپون را روی چکمه خود امتحان کنید چون چرم و پارچه اضافی ممکن است باعث شود کرامپون کاملا در چکمه جا نگیرد. بعضی از سازندگان همینطور سیمهایی درست میکنند که مناسب چکمههای telemark هستند.
هیبرید
کرامپونهای هیبرید که گاهی میکس یا نیمهاستپ یا نیمه اتومات هم نامیده میشوند دارای یک اهرم در پاشنه و یک بند در پنجه پا هستند. این کرامپونها به چکمههایی با کفی سفت و فرورفتگی یا برآمدگی در پاشنه برای نگه داشتن اهرم پاشنه نیاز دارند. اما نوار پنجه برای قرارگیری کامل نیازی به برآمدگی ندارد. پوشیدن این کرامپونها با دستکش ساده است چون نیازی ندارید برآمدگی پنجه را تمیز کنید و آن را هم تراز کنید. در این نوع مدلها تنها کافی است بند پنجه پا را بکشید و اهرم پاشنه را بیندازید.
استپ / اتومات
در این سیستم، یک سیم بخش پنجه را در جای خودش نگهمیدارد در حالی که کابل پاشنه با یک اهرم کششی کرامپون را به پاشنه متصل میکند. اگر چکمه و کرامپون به خوبی درون هم قرار بگیرند، این سیستم بسیار امن خواهد بود. این مورد سادهترین روش برای پوشیدن کرامپون با دستکش در شرایط برفی است. چکمههای مناسب کرامپونهای استپ باید کف سخت و یک شیار یا برآمدگی حداقل ۳٫۸ اینچی در پاشنه و پنجه خود داشته باشند.
نوار دور مچ پا هم معمولا بخشی از سیستم است. یک مزیت دیگر سیستمهای استپ این است که میتوانید سیم جلو را حرکت دهید تا طول بخش جلویی را بر حسب نوع سطح کوه نوری تغییر دهید. انتخاب کرامپونهای استپ برای استفاده در کوهنوردی برای اسکی و همراه با چکمههای telemark مناسب است.
بنددار
این سبک معمولا داری یک جفت بند نایلونی روی هر کرامپون هستند. زیبایی این سیستم در این است که میتوانید آنها را با هر نوع چکمه یا کفشی که دارید استفاده کنید (تنها کافی است میله مرکزی با کف چکمه یا کفش شما سازگار باشد). در حالی که پوشیدن این نوع کرامپونها از دیگر انواع مشکلتر است، آنها به خوبی با کفش هماهنگ شده و برای مسیرهایی با سختی متوسط کافی هستند. در صورتی که قصد دارید یک کرامپون را با کفشهای مختلف بپوشید، انتخاب کرامپونهای بنددار ایدهی خوبی است. اما سیستم اتصال بنددار مانند سیستمهای استپ دقیق نیست و ممکن است حرکتهای خفیفی بین چکمه و کرامپون اتفاق بیفتد.
تیغهها
تعداد تیغهها
بیشتر کرامپونها دارای ۱۰ الی ۱۲ تیغه هستند. تیغهها باید در دقیقترین محل (زیر پا و مطابق با شکل چکمه) باشند. ممکن است برای به دست آوردن طول صحیح تیغهها به اصلاح سیمهای جلویی نیاز داشته باشید. امروزه، تنها چند مدل بسیار تخصصی دارای تیغههایی هستند که از بغل شکل ستارهای داشته و باعث میشوند کرامپون حتی در مکانهایی که تیغه نمیتواند وارد یخ یا برف شود گیر کند.
هر چه کاربرد نهایی کرامپون از کوهپیمایی زمستانی به کوهنوردی و به مسیرهای سخت سنگی/یخی تغییر کند، تعداد تیغهها (و سختی آنها) افزایش پیدا میکند. در نتیجه، مسیری که قصد کوهنوردی در آن را دارید نقش مهمی در انتخاب کرامپون دارد.
بیشتر کرامپونهای ۱۰ تیغهای مناسب مسیرهای اسکی و سفر در مسیر یخچالهای طبیعی هستند. میتوانید از این کرامپونها برای بالا رفتن از کوههای آتشفشان یا پیادهروی استفاده کنید.
کرامپونهای ساخته شده برای یخنوردی و بالا رفتن از مسیرهای سنگی/یخی دارای تیغههای خشنتری هستند که معمولا قابل تنظیم و تعویض هستند. کرامپونهای مخصوص آبشارها گاهی به شما اجازه میدهند تا طول تیغههای جلو روی بدنه را عوض کنید.
کرامپونهای مخصوص آبشار اجازه میدهند تیغههای جلویی به فرم تک تیغههایی با دو تیزی یا تک تیغههای انحرافی در بیایند. کوهنوردان گاهی زاویه افتادگی تیغه کرامپونهایشان را تغییر میدهند و زمانی که داخل کشیدن پا ضروری است برای ابزارخشک از زاویه شدیدتر استفاده میکنند، (مانند دمپاییهای کوهنوردی در سر پیچها).
برای کوهنوردی معمولی، راه رفتن با تیغههای جلویی کمتر بیرون آمده راحتتر است. اما برای کوهنوردی فنی، به انتخاب کرامپون با تیغههای بلندتر احتیاج دارید. بیشتر کرامپونهای فنی استپ دارای موقعیتهای مختلف برای سیم جلویی هستند، در نتیجه، میتوانید موقعیت پنجه پای خود را بر حسب این که میخواهید راه بروید یا از کوه بالا بروید تنظیم کنید.
تیغههای جلو
این تیغهها در جلو کرامپون قرار میگیرند:
تیغههای افقی: این تیغههای دوگانه مناسب همه کوهنوردیها و بالا رفتن از مسیرهای برفی/یخی هستند.
عمودی: این تیغههای دوگانه بیشتر برای آبشارها با شیب بالا و مسیرهای سنگی/یخی استفاده میشوند. این نوع تیغهها به سادگی به درون ترکها نفوذ کرده و قابل تنظیم و تعویض هستند. بعضی از کرامپونهای فنی ساخته شده برای مسیرهای یخی دارای یک تیغه اضافی در جلو برای پشتیبانی و کشش بیشتر هستند.
تک تیغه: این تک تیغهها برای بالا رفتن فنی از آبشارها و مسیرهای سنگی/یخی مناسب هستند. نیازهای خاص آبشارهای فنی یا مسیرهای کوهنوردی سنگی/یخی (و همینطور شرایط آنها) معمولا مشخص میکنند که استفاده از چه نوع کرامپونی مناسبتر است.
انتخاب کرامپونهای گردان و ثابت
تیغهها یا گردان (قابل تنظیم) و یا ثابت (غیر قابل تنظیم) هستند.
با تیغههای جلویی گردان میتوانید دندانهها را عوض کنید یا این که طول آنها را بسته به نوع مسیری که برای کوهپیمایی یا کوهنوردی انتخاب کردهاید تغییر دهید. اگر در مسیرهای سنگی و یخی مختلفی کوهنوردی میکنید و احساس میکنید باید مرتب تیغهها را عوض کنید، از یک کرامپون گردان استفاده کنید.
تیغههای ثابت ساییده شده و کوتاهتر میشوند، اما میتوانید آنها را دوباره تیز کنید. این نوع کرامپونهای یکتکه سبکتر از انواع گردان هستند و از آن جایی که هیچ بخش متحرکی ندارند، نیازی نیست نگران شل شدن پیچهای آنها باشید.
سازگاری کرامپون با چکمه
سازگای کرامپون با چکمه برای کارایی و امنیت ضروری است. نوع چکمه شما تعیین میکند که برای انتخاب سیستم اتصال چه گزینههایی پیش روی خود دارید. به عنوان مثال، کرامپونهای فوق سبک بنددار با چکمههای فوق سبک پیادهروی سازگار هستند، اما برای کوهنوردی یا یخنوردی مناسب نیستند. یک کرامپون که با بند به یک چکمه با کف انعطافپذیر متصل شده است مانند یک کرامپون متصل شده به یک چکمه با کف سخت امن نخواهد بود.
لوازم جانبی کرامپون
صفحههای ضد جمع شدن برف
همه کرامپونهانها دارای یک صفحه ضد جمع شدن برف هستند (که معمولا از پلاستیک ABS ساخته میشود) تا از چسبیدن برف به زیر کرامپون جلوگیری کنند. این صفحهها برای جلوگیری از دست دادن کشش ضروری هستند. انتخاب کرامپونهای دارای سیستمهای ضد جمع شدن برف توسط UIAA (فدراسیون بین المللی کوهنوردی) توصیه شده است.
جعبه کرامپون و کاور تیغهها
با استفاده از کاورهای لاستیکی که برای پوشاندن تیغههای کرامپونها ساخته شدهاند میتوانید از خودتان و جعبه کرامپون در مقابل آسیب دیدگی محافظت کنید. خرید جعبه نیز میتواند جا به جا کردن و نگهداری از کرامپون را سادهتر کند. کاورهای تیغه نیز حجم و قیمت کمی دارند.
پوششهای روی کفش
علاوه بر جعبه کرامپون، یک جفت پوشش با دوام برای مراقبت از پاهای خود در مقابل زخمی شدن در مقابل تیغههای کرامپونها نیز تهیه کنید.
قطعات یدکی
برای بیشتر کرامپونها میتوانید میلههای مرکزی متفاوتی تهیه کنید. این میلهها میتوانند باعث بالا یا پایین بردن انعطافپذیری کرامپون شده یا به شما اجازه دهند از کرامپون خود برای کفش های بزرگتر استفاده کنید. اگر به یک منطقه دور سفر میکنید، همراه داشتن پنجه، پاشنه، پیچ یا میله مرکزی اضافه فکر خوبی است.
جمع بندی
در این مقاله به بررسی کامل کرامپون چیست؟ پرداختیم و فهمیدیم که کرامپون یکی از ابزارهای مهم و ضروری برای هر کوهنوردی است که قصد دارد در شرایط یخی و برفی حرکت کند. این ابزار با فراهم کردن تعادل و ایمنی بیشتر، به شما کمک میکند تا با اعتماد به نفس در مسیرهای سخت و دشوار حرکت کنید. با توجه به نوع فعالیت خود و شرایط محیطی، میتوانید بهترین کرامپون را انتخاب کنید و از تجربه کوهنوردی ایمن و راحتی برخوردار شوید.
منبع: https://rei.com
نظرات کاربران