کوهنوردی برای عده ای یک تفریح و یا حرفه است اما بسیاری از افراد به دلیل بی‌شمار فواید کوهنوردی به سراغ این فعالیت می‌روند.اینکه کوهنوردی ورزشی بسیار مفید است را همه شنیده‌ایم؛ اما شاید علت مفید بودن آن را ندانیم و یا حتی ندانیم که فایده‌های آن در چیست و در چه زمینهای می تواند به ما کمک کند. در این مقاله تلاش کرده‌ایم پاسخ‌های روشن و مختصری به این سوال‌ها بدهیم.
کوهنوردی چیست؟
ممکن است تصور کنید کوهنوردی و پیاده‌روی عملا یک فعالیت هستند و تنها چیزی که بین این دو فعالیت متفاوت است نوع پوشش و کفش مورد استفاده است.البته جدای از اینکه احتمالا در پیاده روی مناظری که در اطراف خود مشاهده می‌کنید اصلا شباهتی به مناظر کوهستان نخواهد داشت.
اما بررسی فعالیت مفاصل، قلب و عضلات هنگام پیاده‌روی و کوهنوردی نشان می‌دهد که اتفاقات متفاوتی در بدن حین این دو فعالیت رخ می‌دهد.به همین جهت فواید کوهنوردی برای بدن به مراتب بیشتر از پیاده‌روی است.
پیاده‌روی بر روی زمین بدون شیب، شبیه حرکت یک آونگ است.زمانی که آونگ شروع به حرکت می‌کند برای ادامه حرکت نیاز به انرژی چندانی نخواهد داشت.زمانی که بر روی سطحی بدون شیب پیاده‌روی را آغاز می‌کنید؛ انرژی اولیه ای برای شروع حرکگتا مصرف می‌کنید اما به انرژی اندکی برای ادامه دادن نیاز دارید.در حالی که در کوهنوردی به هیچ وجه این گونه نیست و شما پس از آغاز به حرکت برای ادامه فعالیت به اندازه آغاز حرکت انرژی صرف می‌کنید.در نتیجه ضربان قلب و سوخت و ساز در حین کوهنوردی افزایش یافته و بدن کالری بیشتری می‌سوزاند.منبع : TIME
اما کوهنوردی چیست؟ آیا به هر فعالیت بدنی در فضای کوهستانی گفته می‌شود؟ آیا با بالا پایین رفتن از تپه‌ها می‌توان از مزیت‌های کوهنوردی بهره‌مند شد؟ آیا فواید کوهنوردی به کوهنوردی‌های حرفه‌ای و سنگینن محدود می‌شود؟
پیاده‌روی در دامنه کوه‌ها و بالا رفتن از تپه ها یا زمین‌هایی با شیب اندک کوهپیمایی نامیده می‌شود.اما برای کوهنوردی شما باید با استفاده از ابزار مناسب از مسیرهای فنی کوهستان عبورنمایید.البته منظور ما به هیچ وجه این نیست که اگر به قله صعود نکنید؛ کوهنوردی نکرده اید.برنامه کوهنوردی می‌تواند شامل صعود به قله باشد یا نباشد.
۱۰مورد از فواید ورزش کوهنوردی
تقریبا در ذهن همه ما جا افتاده است که فواید کوهنوردی بی‌شمار است احتمالا کسی را پیدا نمی‌کنید که نظر مخالفی در این مورد داشته باشد.البته بسیاری هم از کوهنوردی لذت می‌برند و برای تفریح و خوش‌گذرانی به سمت آن کشیده می‌شوند و نه به دلیل مزیت‌های کوهنوردی.
در بخش قبل تلاش کردیم تا منظورمان از کوهنوردی را روشن‌تر نماییم تا زمانی که از فواید کوهنوردی صحبت می‌کنیم کاملا روشن باشد که چرا پیاده‌روی یا کوهپیمایی شامل این مزیت‌ها نخواهد بود.همانطور که پیش‌از این هم گفتیم در حین کوهنوردی ضربان قلب و سوخت و ساز افزایش می‌یابد؛ این افزایش نتایج مثبتی برای بدن به دنبال دارد.
فواید کوهنوردی:
- از بین رفتن چربی‌ها
- تقویت عضلات
- بهبود دیابت
- بهبود شرایط قلب و باز شدن مویرگ‌های بدن
- پیشگیری از پوکی استخوان
- تقویت ریه‌ها
- کاهش استرس و جلوگیری از افسردگی
- عدم ابتلا به بیماری نقرس
- بهبود سلامت روان
- پیشگیری از ابتلا به سرطان
۱_فواید کوهنوردی برای از بین رفتن چربی ها
اصل مهم برای کاهش وزن، نقصان کالری است.نقصان کالری یعنی برنامه‌ی غذایی خود را به گونه‌ای تنظیم کنیم که کالری کمتر از کالری مورد نیاز بدن برای سوخت‌و ساز به آن برسانیم.در چنین حالتی چربی سوزی رخ می‌دهد.
زمانی که نقصان کالری با هر گونه فعالیت بدنی همراه شود؛ چربی سوزی افزایش می‌یابد.کوهنوردی به عنوان فعالیتی که اثر زیادی بر سوخت و ساز دارد یک فعالیت بدنی مناسب برای کاهش وزن به شمار می‌رود.هنگام کوهنوردی میزان کالری ای که بدن مصرف می‌کند حتی تا سه برابر افزایش می‌یابد.در چنین شرایطی بدن برای تامین انرژی مورد نیاز برای سوخت و ساز خود به سراغ ذخایر چربی رفته و آن ها می‌سوزاند.در نتیجه چربی سوزی و به دنبال آن کاهش وزن یکی از فواید کوهنوردی محسوب می‌شود.
البته باید در نظر داشته باشید که میزان کالری مصرفی حین کوهنوردی را عواملی مانند سن، وزن، جنسیت و سنگینی کوله تعیین می‌کند.
کاهش اشتها در ارتفاعات عامل دیگری است که موجب کاهش وزن و از بین رفتن چربی در کوهنوردی می‌گردد.
مطالعات نشان داده است که افرادی که در محیط‌های کوهستانی زندگی می‌کنند اضافه وزن و تجمع چربی بسیاری کمتری نسبت به ساکنین سایر اقلیم‌ها دارند.
۲_فواید کوهنوردی برای تقویت عضلات
در بخش قبل به بررسی فواید کوهنوردی به عنوان ورزشی موثر برای کاهش وزن پرداختیم.اما کوهنوردی علاوه بر یک ورزش هوازی مناسب یک فعالیت بدنی فوق‌العاده برای عضله سازی نیز محسوب می‌شود.اگر به بدن کوهنوردان حرفه‌ای دقت کنید مشاهده خواهید کرد که بدن آن‌ها در عین لاغر بودن، عضلات برجسته‌ای دارد.بنابراین به قطع می‌توان گفت که تقویت عضلات نیز از دیگر فواید کوهنوردی است.هنگام کوهنوردی جریان خون در عضلات افزایش می‌یابد.به دنبال افزایش جریان خونی که وظیفه تغذیه بافت عضلانی را به عهده دارد؛ مواد مغذی بیشتری در دسترس عضلات قرار گرفته و درنتیجه عضلات قدرتمندتر می‌شوند.
کوهنوردی موجب قدرتمند شدن طیف وسیعی از عضلات شده و به همین دلیل ورزشی فول‌بادی است.هنگام کوهنوردی و حرکت در مسیرهای شیب‌دارعضلات ساق پا، چهارسر ران، همسترینگ، باسن، مچ پا و فیله کمری تقویت می‌شوند.علاوه بر عضله سازی، انعطاف پذیری و هماهنگی بهتر عضلات با یکدیگر نیز از مزیت‌های کوهنوردی است. یک کوهنورد برای صعود به اجرای حرکات متفاوتی نیاز مند است.برخی از این حرکات موجب عضله سازی و قدرتمند شدن عضلات می‌گردد و برخی دیگر از این حرکات نیازمند کشش است.این دسته از حرکات موجب افزایش انعطاف می‌گردد.ترکیب انواع حرکات مورد نیاز و اجرای هر حرکت پس از دیگری موجب هماهنگی بیشتر عضلات با یکدیگر می‌شود.
۳_مزیت کوهنوردی برای دیابت
از دیگر فواید کوهنوردی برای سلامتی، نقش آن در جلوگیری از ابتلا به دیابت در قدم اول و در قدم دوم کنترل دیابت در افراد دیابتی است.هنگامی که کوهنوردی می‌کنید؛ موادی که در خون شناور هستند مانند کلسترول، قند، اسید اوریک و انواع مختلف پروتئین‌ها به صورت مناسبی در فرآیند سوخت و ساز دخیل می‌شوند.کوهنوردی از همین طریق موجب کاهش ریسک ابتلا به دیابت و بهبود شرایط بیماران دیابتی می‌گردد.
کوهنوردی در کنار پیاده‌روی جزو فعالیت‌های بدنی هستند که به بیمارن دیابتی برای کنترل قند خون توصیه می‌گردد.البته در صورتی که مبتلا به دیابت هستید و قصد دارید از مزیت‌های کوهنوردی بهره‌مند شوید؛ حتما در این مورد با متخصص سلامت خود مشورت نمایید.زیرا شرایط سلامت هر کس متفاوت از دیگری است و در این مورد تنها پزشک شما می‌تواند شما را راهنمایی کند.
۴_تاثیر ورزش کوهنوردی برای قلب و باز شدن مویرگ های بدن
کوهنوردی چه همراه با صعود به قله باشد و یا نباشد تاثیر مثبتی بر سلامت قلب و عروق دارد.حتی کوهنوردی سبک نیز این تاثیرات را دارد.
اما فواید کوهنوردی برای سلامت قلب و عروق چیست؟در حین بالا رفتن از کوه و زمینهای شیب‌دار ضربان قلب افزایش می‌یابد و مانند آنچه در ورزش‌های استقامتی رخ می‌دهد؛ موجب بالارفتن استقامت سیستم قلب و عروق می‌شود.استقامت سیستم قلب و عروق به زبان ساده یعنی قلب شما تا کجا می‌تواند خون‌رسانی به عضلات را ادامه دهد و خسته نشود.ورزش های استقامتی مانند کوهنوردی ورزش‌هایی هستند که در حین آن باید یک سطح از فعالیت بدنی را ادامه دهید.با این ادامه دادن و استقامت در انجام فعالیت بدنی میتوانید به صورت تدریجی توان سیستم قلبی عروقی خود را افزایش دهید.
از دیگر فواید کوهنوردی برای سیستم قلب و عروق می‌توان به باز شدن مویرگ‌ها اشاره نمود.سیستم قلب و عروق شامل مویرگ‌های بسیاری در سرتاسر بدن است. وظیفه رساندن اکسیژن و مواد غذایی به بافت‌های مختلف برعهده این مویرگ‌ها است. در حالت عادی و یا هنگام استراحت مویرگ‌های بدن برای خون‌رسانی به اندام مختلف حدود ۱۵ درصد از حداکثر توان خود فعالیت می‌کنند.هنگام کوهنوردی این درصد به چیزی حدود ۹۵ درصد می‌رسد.بنابراین داشتن برنامه منظم کوهنوردی در دراز مدت می‌تواند توان مویرگ‌ها را برای رساندن اکسیژن و مواد غذایی به بافت‌های بدن افزایش بدهد و از سکته جلوگیری نماید.
۵_تاثیر کوهنوردی بر پیشگیری از پوکی استخوان
کوهنوردی از طریق افزایش تراکم استخوانی، قدرت تحمل فشار استخوان‌های بدن را افزایش می‌دهد.حین کوهنوردی بدن شما باید بتواند بر نیروی جاذبه غلبه کند.غلبه بر جاذبه‌ی زمین و تحمل وزن شما به عهده استخوان‌ها و عضلات است.با انجام مداوم کوهنوردی میتوانید تراکم استخوان خود را افزایش دهید و از پوکی استخوان جلوگیری نمایید.
از دیگر فواید کوهنوردی که به جلوگیری از پوکی استخوان کمک می‌کند؛ قرار گرفتن در معرض نور خورشید است که ویتامین D مورد نیاز برای سلامت استخوان‌ها را فراهم می‌کند.
۶_فایده کوهنوردی برای ریه ها
کوهنوردی ریه‌های شما را قوی می‌کند.همانطور که می دانید که با ارتفاع گرفتن از سطح زمین میزان اکسیژن کاهش می‌یابد.به همین جهت کوهنوردان در ارتفاعات بر اثر کمبود اکسیژن نفس تنگی و خستگی زیادی تجربه می‌کنند.پس فواید کوهنوردی برای ریه چیست؟ در شرایط تنگی نفس، بدن هورمون اریتروپویتین را برای جبران کمبود اکسیژن ترشح می نماید.این هورمون تولید گلبول قرمز خون در مغز استخوان افزایش می‌دهد.درنتیجه میزان گلبول قرمز و هموگلوبین در کل حجم خون بالا می‌رود؛ فعالیت ریه و توان تهویه آن افزایش می‌یابد و در نهایت کوهنورد می‌تواند راحت‌تر نفس بکشد.حتی بسیاری از دوندگان با آگاهی از مزیت‌های کوهنوردی برای ریه؛ قبل از مسابقات خود به کوهنوردی می‌پردازند تا به اصطلاح نفس بیشتری برای دویدن داشته باشند.
۷_فواید کوهنوردی در کاهش استرس و جلوگیری از افسردگی
بدن شما هنگام کوهنوردی هورمون‌های اندروفین و آدرنالین را ترشح می‌نماید.اندروفین هورمون شادی‌آور و آدرنالین هورمون مربوط به هیجان بالا است.در نتیجه ترشح این هورمون‌ها خلق و روحیه بهبود می‌یابد و مانع از ابتلا به افسردگی می‌گردد.خلق و روحیه خوب هم‌چنین توان شما برای رویایی با چالش‌های زندگی روزمره را کاهش داده و استرس را کاهش می‌دهد.بنابراین یکی از راه‌های پرفایده برای حفظ روحیه و شادابی در زندگی پر فشار امروزی پناه بردن به دامان طبیعت و کوهستان است.
افزایش اعتماد به نفس در حل مسایل و چالش‌ها از دیگر فواید کوهنوردی است.کوهنوردی به عنوان یک فعالیت بدنی چالشی، العتماد به نفس شما را نیز افزایش خواهد داد.البته اگر کوهنوردی مبتدی باشید؛ در ابتدای مسیر ناکامی‌هایی تجربه خواهید نمود.ناکامی‌هایی که هر کوهنوردی در ابتدای مسیر خود با آن‌ها روبرو می‌شود.ناکامی‌هایی مانند نرسیدن به قله ، از دست دادن توان برای ادامه مسیر و… اما اگر با تعهد به مسیر خود ادامه دهید؛ متوجه می‌شوید که اعتماد به نفس شما در رویایی با چالش‌ها افزایش یافته است.برای مطالعه بیشتر در این مورد کلیک نمایید.
کوهنوردی هم‌چنین با بهبود شرایط جسمانی، سلامت روان را نیز بهبود می‌بخشد. وضعیت روانی رابطه‌ی تنگاتنگی با وضعیت جسمی دارد.وضعیت جسمی نامناسب یکی از عوامل ابتلا به افسردگی به شمار می‌رود.
کوهنوردی هم‌چنین باعث بهبود علایم pms می‌گردد و تنش و افسردگی در این دوران را کاهش می‌دهد.برای مطالعه بیشتر در این مورد میتوانید مقاله دیگر ما در مورد تاثیر ورزش بر پریود را بخوانید.
۸_عدم ابتلا به بیماری نقرس یکی از مزیت های کوهنوردی
جمع شدن رسوبات در تاندون و مفاصل بدن علت اصلی ابتلا به بیماری نقرس است.کوهنوردی با افزایش سطح فعالیت عضلات، مفاصل و تاندون‌ها از ایجاد رسوب در این بافت‌ها جلوگیری کرده و از نقرس پیشگیری می‌نماید.به همین جهت یکی دیگرر از فواید کوهنوردی ، نقش آن در پیشگیری از نقرس است.
آنچه باید در نظر داشت…
تا این قسمت از مقاله که با ما همراه بودید بسیاری از فواید کوهنوردی را برشمردیم.اما لازم است بگوییم که کوهنوردی ورزشی بسیار مفید و همه جانبه است اما خطراتی نیز به همراه دارد.امیدواریم از این حرف آنقدر نگران نشده باشید که قید کوهنوردی را بزنید.زیرا بسیاری از این خطرات قابل شناسایی و پیشگیری هستند.با توجه به اهمیت این مسئله ما مقاله‌ی خطرات کوهستان را به برشمردن این خطرات و راهکارهایی برای مقابله با آن اختصاص داده ایم؛ به شما پیشنهاد می‌کنیم این مقاله را مطالعه نمایید.
جمع بندی:
فواید کوهنوردی را نه می‌توان در جسم خلاصه کرد و نه در روح و روان.کوهنوردی با بهبود روحیه به سلامت جسم کمک می کند و متقابلا با کمک به سلامت جسم روحیه و خلق شما را بهتر می‌کند.کوهنوردی به شما این امکان را می‌دهد که با صرف انرژی و وقت در یک فعالیت، شرایط خود در بسیاری از حوزه‌های زندگی را ارتقا دهید.از پیشگیری از ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها چون دیابت و پوکی استخوان گرفته تا آرامش و رهایی از استرس زندگی امروزی.این ورزش هم‌چنین هم هوازی و چربی سوز بوده و وزن را کاهش می‌دهد؛ هم استقامتی و مقاومتی بوده و موجب تقویت عضلات، سیستم قلب و عروق و تنفس می‌گردد.
آیا تجربه کوهنوردی برای شما فواید دیگری نیز به همراه داشته که به آن اشاره‌ای نکرده باشیم؟ برای ما بنویسید.
نظرات کاربران