صعود به قله دماوند، بلندترین قله ایران و آسیا، آرزوی بسیاری از کوهنوردان است. در میان مسیرهای متعدد این آتشفشان باشکوه، دماوند جبهه شمال شرقی تجربه‌ای خاص، بکر و به‌یادماندنی را برای کوهنوردان رقم می‌زند. این مسیر که عمدتاً از روستای ناندل آغاز می‌شود، با مناظر چشم‌نواز و یخچال‌های طبیعی وسیعش، مورد توجه قرار دارد. اگرچه این جبهه نسبت به جبهه جنوبی خلوت‌تر و چالش‌برانگیزتر است، اما پاداش آن، زیبایی‌های بی‌مثالی است که شما را مجذوب خود خواهد کرد. این راهنما، تمامی اطلاعات ضروری و کاربردی برای برنامه‌ریزی و اجرای یک صعود ایمن و موفق به دماوند از مسیر شمال شرقی را در اختیار شما قرار می‌دهد.
چرا دماوند جبهه شمال شرقی ؟ ویژگی‌ها و جذابیت‌ها
انتخاب جبهه شمال شرقی دماوند برای صعود، مزایای ویژه‌ای دارد:
- خلوتی و بکر بودن: برخلاف جبهه جنوبی که همواره شلوغ و پرتردد است، مسیر شمال شرقی آرامش و سکوت بیشتری را برای کوهنوردان به ارمغان می‌آورد و فرصتی بی‌نظیر برای غوطه‌ور شدن در طبیعت بکر دماوند فراهم می‌کند.
- مناظر طبیعی منحصربه‌فرد: این جبهه مشرف به دشت‌های وسیع، کوه‌های اطراف مانند نمارستاق، و یخچال‌های دائمی و چشمگیر است. دره عظیم یخار در سمت چپ و یخچال عروسک‌ها در سمت راست مسیر صعود به قله قرار دارند که مناظری بی‌بدیل و شگفت‌انگیز را پیش روی شما می‌گشایند. مسیرهای صعود از دره یخار برای کوهنوردان فنی و باتجربه، چالش‌های تکنیکال جذابی را فراهم می‌کند.
- بام برفی و یال‌های سنگی برجسته: یکی دیگر از جذابیت‌های این مسیر، عبور از بام برفی دماوند است؛ توده‌ای عظیم از یخ و برف که مانند چتری وسیع، شمال تا شرق دماوند را از ارتفاع بالای ۵۳۰۰ متری پوشانده است. در طول مسیر، به یال‌های سنگی برجسته و طولانی خواهید رسید که چشم‌اندازهای بی‌نظیری از یخچال یخار با رخ یخی پرشیب آن را به نمایش می‌گذارند.
- بوی کمتر گوگرد: در ارتفاعات این جبهه، معمولاً بوی گوگرد که در مسیرهای جنوبی دماوند ممکن است آزاردهنده باشد، کمتر به مشام می‌رسد، که این خود صعود را در بخش‌های پایانی دلپذیرتر می‌کند.
- موقعیت جغرافیایی: کوه دماوند در ۹۰ کیلومتری شمال شرقی تهران و ۷۵ کیلومتری جنوب غربی شهر آمل، در بخش لاریجان استان مازندران و در قلب رشته‌کوه البرز مرکزی قرار دارد. جاده توریستی هراز که تهران را به مازندران متصل می‌کند، از نزدیکی آن عبور می‌کند.
آمادگی‌های اساسی پیش از صعود از جبهه شمال شرقی دماوند
موفقیت در صعود به دماوند جبهه شمال شرقی بیش از هر چیز به آمادگی‌های جسمانی، روانی و فنی شما بستگی دارد.
۱. آمادگی جسمانی: پایه و اساس موفقیت
- تمرینات استقامتی: حداقل ۲ تا ۳ ماه پیش از صعود، برنامه‌ای منظم برای تمرینات لازم برای صعود به دماوند شامل پیاده‌روی طولانی، دویدن، دوچرخه‌سواری و کوهپیمایی با کوله‌پشتی سنگین را دنبال کنید. تمرینات هوازی طولانی‌مدت برای آمادگی قلب و عروق ضروری است و به افزایش حجم ریه‌ها کمک می‌کند تا در ارتفاعات بالا تنفس راحت‌تری داشته باشید.
- قدرت عضلانی: تمرینات قدرتی برای پاها، هسته بدن و بالاتنه (مانند اسکات، لانژ، پلانک و بارفیکس) را در برنامه خود بگنجانید.
- صعودهای تمرینی: حتماً چندین صعود تمرینی به ارتفاعات بالای ۳۰۰۰ و ۴۰۰۰ متر داشته باشید تا بدن شما با شرایط کمبود اکسیژن آشنا شود و واکنش‌های احتمالی بدن به ارتفاع را بشناسید.
- مهارت‌های فنی: داشتن مهارت کافی و گذراندن دوره‌های کارآموزی کوهپیمایی، برف و یخ، و سنگ‌نوردی بسیار ضروری است. در برنامه دماوند، به‌ویژه در این جبهه، امکان مواجه شدن با شرایط خاصی وجود دارد که نیازمند این مهارت‌های کوهنوردی است.
- برنامه‌های پیش‌صعود: شرکت در برنامه‌های پیش‌صعود که توسط مربی و سرپرست تیم برنامه‌ریزی می‌شوند (مانند صعود به قله‌های پیرزن کلون، سوتک، یا شب‌مانی در قله کلون‌بستک)، برای کسب آمادگی جسمانی لازم و ارزیابی توانایی‌های فردی حیاتی است.
۲. آمادگی روانی و ذهنی: نیمی از مسیر
- مثبت‌اندیشی و اراده: صعود به دماوند مسیری پرچالش است که نیازمند اراده قوی، روحیه مثبت و خودباوری است.
- کار تیمی و همدلی: اگر گروهی صعود می‌کنید، روحیه همکاری و همدلی بسیار مهم است. همیشه به یاد داشته باشید که هرگز تنها به قله صعود نکنید.
- تصمیم‌گیری در شرایط سخت: با مطالعه و کسب تجربه، توانایی تصمیم‌گیری منطقی و خونسردی در شرایط خستگی، سرما، یا تغییرات ناگهانی آب و هوا را تقویت کنید. برای مطالعه بیشتر در مورد صعود به دماوند برای آمادگی بیشتر مقاله ای با همین عنوان را در بریم کوه بخوانید.
۳. بیمه کوهنوردی: یک ضرورت نه یک انتخاب
پیش از هر گونه فعالیت کوهنوردی، تهیه بیمه حوادث کوهستان ضروری است. این بیمه می‌تواند در شرایط اضطراری و حوادث احتمالی، پوشش‌های لازم را فراهم آورد و آرامش خاطر بیشتری به شما بدهد.
تجهیزات ضروری برای صعود به قله دماوند از جبهه شمال شرقی
تجهیزات صعود به دماوند از جبهه شمال شرقی اهمیت ویژه‌ای دارد. انتخاب تجهیزات مناسب، ضامن ایمنی و راحتی شما در ارتفاعات است.
- پوشاک لایه‌ای:
- بیس‌لایر: لباس زیر گرم و تنفس‌پذیر برای حفظ دمای بدن و دفع رطوبت.
- لایه میانی: پلار یا پشمی برای عایق‌بندی بیشتر.
- لایه بیرونی (هاردشل/سافت‌شل): کاپشن و شلوار گورتکس یا کاپشن پر سبک و بادگیر برای محافظت در برابر باد و رطوبت.
- کلاه و دستکش: کلاه گرم پشمی یا پلار، کلاه آفتابی. با توجه به وزش باد شدید در ارتفاعات، حتماً از دستکش و کلاه مناسب و بادگیر استفاده کنید. دو لایه دستکش (یکی نازک و دیگری ضخیم و ضد آب) توصیه می‌شود. همیشه مراقب باشید که دستکش یا کلاه خود را در باد شدید مهار کنید تا از دست ندهید.
- جوراب: جوراب کوهنوردی پشمی یا مصنوعی گرم و مناسب برای جلوگیری از تاول و سرمازدگی. جوراب با الیاف ضخیم و طراحی مناسب برای ارتفاعات بالا توصیه می‌شود.
- کفش و گتر:
- کفش کوهنوردی: کفش مقاوم و مناسب برای صعود بر روی برف و یخ با زیره‌های ضد لغزش. برای این مسیر، کفش نیمه‌سنگین کوهنوردی که تعادل بین راحتی و ایمنی را برقرار کند، ایده‌آل است.
- گتر: برای جلوگیری از ورود برف، سنگ‌ریزه و گل به داخل کفش.
- ابزار فنی و کمکی:
- کلنگ یخ و کرامپون: در صورت برف‌گیر بودن قسمت بام برفی، به‌خصوص در فصول غیر تابستان، ممکن است نیاز به کلنگ یخ و کرامپون باشد.
- باتوم کوهنوردی: باتوم‌های سبک و مقاوم برای کمک به تعادل، کاهش فشار بر زانوها، و کمک به پیشروی در شیب‌ها.
- طناب انفرادی، کارابین، کیت کمک‌های اولیه و کیت نجات را در تمام مدت برنامه همراه داشته باشید.
- لوازم شب‌مانی (در صورت کمپینگ):
- کیسه خواب: با دمای آسایش مناسب برای شرایط سرد ارتفاعات بالا. برای تابستان، دمای آسایش حدود صفر درجه سانتی‌گراد مناسب می‌باشد.
- چادر کوهنوردی: چادر سبک و مقاوم (سه یا چهار فصل) مناسب برای ارتفاعات بالا و مقاومت در برابر باد شدید.
- زیرانداز کیسه خواب: فومی یا بادی برای عایق‌بندی حرارتی از زمین.
- تغذیه و آب‌رسانی:
- آب کافی: حداقل ۳ تا ۵ لیتر برای هر نفر در طول روز صعود، به علاوه یک فلاسک چای یا آب گرم. گردنه سر (گوسفندسرا) تنها نقطه‌ای است که می‌توانید به آب آشامیدنی پاک دسترسی داشته باشید. برای کل زمان صعودتان (معمولا سه روز) آب به همراه بردارید.
- مخزن آب و لوازم تصفیه: بطری آب، کمل‌بک، و فیلتر تصفیه آب ضروری هستند.
- غذاهای پرانرژی: غذاهای سبک و پر انرژی مانند کربوهیدرات‌های ساده (شکلات، خرما، ژل انرژی)، کربوهیدرات‌های پیچیده (نان، غلات، بیسکوییت)، پروتئین‌بار، میوه خشک، و آجیل برای تأمین انرژی در طول صعود و اقامت. حین صعود به اندازه کافی آب بنوشید تا از ارتفاع‌زدگی جلوگیری کنید.
- سرشعله، کپسول و ظروف پخت و پز برای تهیه غذای گرم.
- لوازم ناوبری و ایمنی:
- نقشه و GPS: نقشه‌های دقیق و دستگاه GPS برای مسیریابی و ناوبری، حتی در شرایط دید کم، ضروری هستند.
- چراغ پیشانی یا هدلامپ: با باتری‌های اضافی برای روشنایی در شرایط کم نور و شب.
- جعبه کمک‌های اولیه کامل: شامل داروهای ضروری و تجهیزات اولیه پزشکی، به همراه داروهای شخصی و داروهای ارتفاع‌زدگی (با مشورت پزشک).
- عینک کوهنوردی و کرم ضد آفتاب: عینک‌های ضد UV و کرم ضد آفتاب با SPF بالا برای محافظت از پوست و چشم‌ها در برابر آفتاب شدید و اشعه UV در ارتفاعات.
- سوت: برای مواقع اضطراری و ارتباط با هم‌تیمی‌ها.
- پاوربانک: برای شارژ موبایل و دستگاه GPS.
- ابزارهای تعمیرات پایه: مانند نخ و سوزن برای تعمیرات احتمالی تجهیزات.
مسیر صعود به دماوند از جبهه شمال شرقی: گام به گام تا قله
مسیر صعود به دماوند از جبهه شمال شرقی معمولاً در دو روز انجام می‌شود. در ادامه، یک برنامه زمان‌بندی و شرح مسیر پیشنهادی ارائه می‌شود:
۱. روز اول: حرکت به سمت پناهگاه (تخت فریدون)
- محل قرار و وسیله نقلیه: معمولاً گروه‌ها از شهرهای بزرگ مانند تهران (از میدان آزادی یا میدان امام حسین) با مینی‌بوس یا اتوبوس به سمت آمل حرکت می‌کنند.
- مقصد اولیه: روستای ناندل (ارتفاع تقریبی ۲۳۰۰ متر): از تهران به سمت آمل حرکت کرده و وارد جاده هراز شوید. پس از عبور از پلور، گزنک، تونل وانا، بایجان و پاسگاه، در سمت چپ جاده، خروجی روستای ناندل (با تابلوی “به سمت خانه کوهنورد ناندل”) واقع شده است. این خروجی نه چندان هموار، حدود ۱۹ کیلومتر تا روستای ناندل فاصله دارد (۱۶ کیلومتر تا روستای حاجی دلا و ۱۸ کیلومتر تا میان‌ده). مسیر را با سرعت مطمئن طی نمایید و در نهایت به روستای بسیار زیبای ناندل برسید.
- دسترسی با وسایل نقلیه عمومی: اگر قصد استفاده از وسایل نقلیه عمومی را دارید، می‌توانید بلیط آمل را تهیه نمایید و پس از ورود به جاده هراز و گذشتن از آب گرم لاریجان، در محلی که با مسئولین خانه کوهنورد ناندل قرار گذاشته‌اید (مانند پارکینگ بعد از فرعی روستای کهرود)، از اتوبوس پیاده شوید و منتظر نیسان بمانید.
- خانه کوهنورد ناندل: در ابتدای روستا، خانه‌ای دو طبقه برای کوهنوردان در نظر گرفته شده که شامل حیاط (برای پارکینگ خودرو)، دو اتاق (یکی بزرگ و یکی کوچک)، حمام و سرویس بهداشتی است و ظرفیت حدود ۱۵ تا ۲۰ نفر را دارد. توجه داشته باشید که روستا سیستم گازکشی ندارد و برای آب گرم حمام باید با مسئول خانه هماهنگ کنید تا آبگرمکن گازوئیلی را برای شما روشن نماید.
- توصیه هم‌هوایی در ناندل: اگر برنامه فشرده‌ای ندارید، پیشنهاد می‌شود یک روز قبل از آغاز صعود در روستای ناندل بمانید. ارتفاع ۲۳۰۰ متری ناندل فرصت مناسبی برای تطابق اولیه بدن با شرایط ارتفاع فراهم می‌کند و می‌توانید از زیبایی‌های روستا و دشت‌های اطراف نیز لذت ببرید. ناندل مبدأ کوهنوردانی است که قصد صعود از جبهه شمالی و همچنین جبهه شمال شرقی را دارند.
- دسترسی به گوسفندسرا (گردنه سر – ارتفاع ۲۹۰۰ متر): برای رسیدن به گوسفندسرای گردنه سر، یعنی ابتدای مسیر شمال شرقی، می‌توانید با هماهنگی با مسئولین خانه کوهنورد ناندل یا دیگر روستاییان عزیز از نیسان (حدود یک ساعت) استفاده کنید. این کار مقدار زیادی در وقت و انرژی شما صرفه‌جویی می‌کند.
- کرایه قاطر: در گوسفندسرا می‌توانید با مسئول هماهنگ کرده و قاطر برای حمل بار کرایه کنید (هر قاطر تنها سه کوله‌پشتی را حمل می‌نماید). پیشنهاد می‌شود برای کاهش هزینه‌ها، وسایل سنگین (مانند بطری‌های آب و …) را در چند کوله‌پشتی جمع کرده و به قاطرها بسپارید تا اعضای تیم با کوله‌های سبک‌تر مسیر را بپیمایند.
- شروع کوهپیمایی تا پناهگاه تخت فریدون (ارتفاع ۴۳۵۰ متر): از گوسفندسرای گردنه سر، مسیر با یک پاکوب پهن و مشخص آغاز می‌شود و در دامنه‌های دماوند تراورس کرده و سپس به یک یال می‌رسید. روی یال، مسیر پاکوب تا دشت مرتفع و زیبایی به نام دشت سبزه لش امتداد می‌یابد. بعد از این ناحیه یک دهلیز بزرگ وجود دارد که مسیر صعود از میان آن می‌گذرد. سپس با صعود یک شیب نسبتاً تند، پس از حدود ۶ ساعت کوهپیمایی، به پناهگاه تخت فریدون خواهید رسید.
- پناهگاه تخت فریدون: این جانپناه سنگی در سال ۱۳۵۵ به یادبود درگذشت دو کوهنورد از دانشجویان دانشکده فنی ساخته شد و با تلاش بیش از ۲۰۰ کوهنورد به بهره‌برداری رسید. پناهگاه دارای پلان ساده مستطیل شکل با ابعاد تقریبی ۴×۶ متر و با پی و دیوارهای سنگی و سقف فلزی است. اطراف پناهگاه فضای مناسبی نیز برای برپا کردن چادر (گاهی تا ده‌ها چادر) مهیا است.
- منابع آب در مسیر: در طول مسیر و در فاصله ۵۰ متری پناهگاه تخت فریدون (در مسیر شیب منتهی به پناهگاه)، دو نقطه وجود دارد که می‌توان از آب حاصل از ذوب برفچال‌ها استفاده نمود. با این حال، اگر به نوشیدن آب برفچال عادت ندارید، بهتر است از این آب‌ها جهت آشامیدن مستقیم استفاده نکنید و به آب همراه خود یا آب کردن برف اعتماد کنید.
مسیرهای جایگزین برای دسترسی به تخت فریدون (مسیرهای قدیمی‌تر یا کمتر متداول):
علاوه بر مسیر ناندل که متداول‌ترین راه برای دسترسی به جبهه شمال شرقی دماوند است، مسیرهای قدیمی‌تر دیگری نیز برای رسیدن به پناهگاه تخت فریدون وجود دارد:
- مسیر گزنه (گزنک): این مسیر از روستای گزنه در ارتفاع ۱۶۵۰ متری آغاز می‌شود و مسیری طولانی‌تر (حدود ۱۷ کیلومتر تا قله) است. در این مسیر خدمات خاصی مانند قاطر وجود ندارد و کوهنوردان باید بارشان را حمل کنند. مزیت این مسیر، وجود چشمه پامنار در ارتفاع ۳۲۰۰ متری است که آب آشامیدنی در دسترس قرار می‌دهد و گاهی برای شب‌مانی نیز استفاده می‌شود.
- مسیر از طریق رینه و آبگرم لاریجان (معدن): این مسیر از کنار معدن ملار در شرق دماوند آغاز می‌شود. برای پیمایش آن نیاز است که پاکوبی نسبتاً باریک را در یک دشت گسترده پیدا کرده، از تلخ‌رود عبور کرده و به چشمه استله‌سر برسید. پس از آن باید به سمت قله منار صعود کنید تا به تخت فریدون برسید.
۲. روز دوم: حمله به قله و بازگشت
- هم‌هوایی در پناهگاه: بهتر است بعد از رسیدن به پناهگاه، کمی استراحت کرده و وسایل خود را در پناهگاه بگذارید. سپس، به سمت یال یخار (بالای پناهگاه) مسیر پاکوب را ادامه داده و خود را به ارتفاع حدود ۴۸۰۰ متری برسانید. حدود یک ساعت در آن ارتفاع بمانید تا بدنتان با شرایط ارتفاع بیشتر تطابق پیدا کند و سپس به پناهگاه بازگردید. شب قبل از صعود، کوله یکروزه خود را بچینید و آماده کنید تا در زمان صبح روز بعد صرفه‌جویی شود.
- شروع صعود به قله: معمولاً گروه‌ها ساعت ۳:۳۰ تا ۴ صبح بیدارباش اعلام می‌کنند و پس از صرف صبحانه سبک، ساعت ۴:۳۰ تا ۵ صبح صعود خود را به سمت قله آغاز می‌کنند.
- مسیر به سمت قله: مسیر پاکوب بالای پناهگاه را ادامه دهید و بر یال یخچال یخار سوار شوید. این یال در ابتدا به شکل تپه‌ای و ساده است، سپس به صورت تیغه‌ای و سنگی می‌شود و سنگ‌های بزرگ و ریزشی دارد. این مسئله بارها باعث آسیب برای کوهنوردان شده است؛ لذا تا جای ممکن از مسیر پاکوب فاصله نگیرید و مراقب آن بخش از مسیر یال مشرف به یخچال یخار باشید. در طول مسیر از یخچال عروسک‌ها و بام برفی دماوند نیز عبور خواهید کرد. شیب بام برفی با درجه حدودی ۳۰ درجه تا قله امتداد پیدا می‌کند.
- نزدیک قله: هرچه به سمت قله نزدیک‌تر می‌شوید، شیب مسیر بیشتر می‌شود. مسیرهای دو جبهه شمالی و شمال شرقی در زیر بام برفی تلاقی می‌کنند.
- گاز گوگردی: اگر باد به سمت شما بوزد، ممکن است گاز گوگرد را به همراه بیاورد. حتماً دستمال یا ماسکی بر روی صورت خود ببندید تا از استنشاق مستقیم گاز جلوگیری کنید. سعی کنید خود را از دهانه گوگردی دماوند دور نگه دارید.
- تنفس در ارتفاع بالا: در شرایط ارتفاع بالای ۵۰۰۰ متر، مراقب ضربان قلب خود باشید. سعی کنید تنفستان ریتم داشته باشد و این ریتم را به صورت مصنوعی نگه دارید. ممکن است هر نیم گام مجبور شوید یک بار نفس بکشید، اما این روش به تسکین سردرد و گیجی شما کمک می‌کند. گام‌برداری منظم و با ریتم مناسب همراه با استراحت‌های بسیار کوتاه در این امر بسیار مؤثر است.
- رسیدن به قله دماوند (۵۶۱۰ متر): مسیر پر شیب بام برفی را به آرامی طی نمایید و خود را به قله دماوند برسانید.
- روی قله: بهتر است بیشتر از ۱۵ تا ۳۰ دقیقه بر روی قله نمانید، چرا که هم شرایط ارتفاع ۵۶۱۰ متری اعضای تیم شما را خسته می‌کند و هم اینکه گاز گوگردی دهانه آتشفشان می‌تواند باعث ایجاد مسمومیت در شما شود. از قبل برای حضور روی قله برنامه‌ریزی و زمان را مدیریت کنید.
- قانون ساعت ۱۴ (نقطه بازگشت حیاتی): اگر ساعت ۱۴ شده و شما هنوز موفق به صعود به قله نشده‌اید، بهتر است قید صعود را بزنید و بازگردید. شما مسیری طولانی بر روی یخچال و یال ریزشی یخار در پیش دارید؛ لذا بایستی انرژی خود را حفظ کنید و قبل از تاریکی هوا به مکانی امن برسید.
- بازگشت از قله: مسیر بازگشت همان مسیر صعود است. جبهه شمال شرقی به خاطر یال کم عرض، سنگ‌های ریزشی و مسیر سستش معروف می‌باشد. اعضای تیم را توجیه کنید که در طول صف فاصله خود را با نفر روبروی خود حفظ کنند (بهتر است فاصله افراد از هم کمتر از یک متر باشد). ارتفاع، خستگی و سرما می‌تواند انرژی شما را به شدت تخلیه کند؛ لذا هنگام بازگشت سعی کنید تمرکز خود را حفظ کنید و استوار گام برداری نمایید.
- در مسیر برگشت، ممکن است نیاز به تراورس یخچال‌هایی مانند عروسک‌ها باشد. در صورت لزوم از ابزارهای فنی مانند طناب انفرادی، تسمه و کارابین برای ایجاد کارگاه و عبور ایمن استفاده کنید، به خصوص اگر مسیر سنگی یا نامطمئن باشد و نیاز به حمایت نفرات باشد.
- محل‌های شب‌مانی ثانویه: بهتر است که یک شب دیگر را در پناهگاه بگذرانید، اما تصمیم با شماست. حدود ۴۰۰ متر پایین‌تر از پناهگاه، دشت کوچک و سبزی به نام کمپ سبزه لش قرار دارد که بعضی از کوهنوردان شب دوم را در میان چمن‌های زیبای این دشت کمپ می‌زنند.
- چالش‌های احتمالی در بازگشت: در برخی موارد خاص، مانند ریزش یخ از یخچال یخار، ممکن است سیل جاری شده و مسیرهای برگشت (مانند پل روی رودخانه در روستای گزانه) تخریب شوند. در چنین شرایطی، تسلط مربی بر مسیر و توانایی تیم برای عبور از موانع در تاریکی بسیار حیاتی است.
نکات مهم و توصیه‌های تکمیلی برای صعود موفق و ایمن
برای یک صعود موفق و ایمن به قله دماوند از جبهه شمال شرقی، به نکات زیر توجه کنید:
- هم‌هوایی (Acclimatization): مهم‌ترین عامل در موفقیت صعودهای ارتفاعی، هم‌هوایی مناسب است. سرعت صعود خود را تنظیم کنید و به بدن اجازه دهید با ارتفاع سازگار شود.
- نشانه‌های ارتفاع‌زدگی (AMS): با علائم ارتفاع‌زدگی (سردرد، تهوع، سرگیجه، خستگی مفرط، بی‌اشتهایی و بی‌خوابی) آشنا باشید. در صورت بروز علائم شدید، فوراً به ارتفاع پایین‌تر بازگردید.
- آب و هوا و فصل صعود:
- بهترین زمان صعود به قله دماوند از مسیر شمال شرقی مردادماه است. در این زمان هم دما بیشتر است و هم از شدت باد کاسته می‌شود.
- روزهای آخر هفته و همچنین در تعطیلات، عموماً مسیرهای اصلی صعود به قله دماوند در اوج ازدحام و شلوغی قرار دارند. تیرماه و شهریور نیز ماه‌های مناسبی برای صعود هستند؛ با این حال، باید پیش‌بینی هوا را با دقت رصد کرد.
- آب و هوای قله دماوند در فصول بهار، پاییز و زمستان بسیار سرد و برای کوهنوردی طاقت‌فرساست. در بهار هوای دماوند بسیار ناپایدار است و همزمان با گرم شدن هوا، خطر بهمن و ریزش سنگ و برف در تمام جبهه‌ها، به خصوص شمالی و شمال شرقی، جدی است.
- از اواسط خردادماه و در سال‌های پر برف حتی گاهی تیرماه، به تدریج شرایط برای صعودهای نرمال تابستانه مهیا می‌شود.
- دمای هوا در ارتفاعات بالای ۴۰۰۰ متر دماوند گاهی بین ۴۰- تا ۶۰- درجه زیر صفر (در زمستان) و تا ۵- درجه زیر صفر (در تابستان) پایین می‌آید. سرعت باد در دماوند به دفعات از ۱۰۰ کیلومتر در ساعت عبور می‌کند. بارش در ارتفاعات دماوند نیز معمولاً سنگین است و به صورت برف و بوران رخ می‌دهد.
- احتیاط در شرایط خاص:
- در صورت مه آلود بودن هوا، احتیاط لازم را در نزدیکی دره یخار داشته باشید تا مسیر را گم نکنید و از لبه‌های خطرناک فاصله بگیرید.
- در مسیرهای سنگی و ریزشی، مراقب ریزش سنگ باشید و از توقف در این نقاط خودداری کنید. هنگام استراحت، در مسیرهایی که امکان ریزش سنگ از ارتفاع بالاتر وجود دارد توقف ننمایید. همیشه کلاه کاسک (ایمنی) خود را به سر داشته باشید.
- اصول کوهنوردی تیمی و اخلاق:
- گام‌برداری مناسب و همراه با ریتم در طول مسیر بویژه در ارتفاعات نزدیک به قله بسیار مهم است. با توجه به شیب زیاد این برنامه و کوله سنگین حتما آهسته گام بردارید و متناوب استراحت کنید.
- نظم و فواصل مناسب استراحت‌ها، رعایت قانون یک ساعت پیمایش، ۵ دقیقه استراحت به حفظ انرژی گروه کمک می‌کند.
- همکاری و گذشت بین اعضای تیم (مثلاً جهت حفظ امنیت چادرها و تجهیزات گروه در کمپ) نشان‌دهنده روحیه تیمی قوی است.
- همنوردان باید اصول اخلاقی را در خصوص حفظ آرامش و سکوت در شب و زمان استراحت کوهنوردان رعایت کنند.
- تسلط کامل مربی یا سرپرست بر مسیر پیمایش، به‌ویژه در شرایط دشوار (مانند تاریکی یا مواجهه با بقایای سیل) و توانایی مسیریابی دقیق بسیار حیاتی است.
- مدیریت زمان: برنامه‌ریزی دقیق برای زمان‌بندی صعود و فرود، به خصوص در روز قله، بسیار مهم است تا قبل از تاریکی هوا به پناهگاه یا گوسفندسرا بازگردید.
- آنتن‌دهی موبایل: تنها در قسمت‌های کمی از مسیر (به‌ویژه از گردنه سر تا پناهگاه) آنتن‌دهی (ایرانسل و همراه اول) برقرار می‌باشد، اما در خود پناهگاه تخت فریدون معمولاً آنتن‌دهی وجود ندارد. این نکته را در برنامه‌ریزی برای تماس‌های اضطراری در نظر داشته باشید.
صعود به دماوند جبهه شمال شرقی در یک نگاه
برای برنامه‌ریزی یک صعود موفق به دماوند از جبهه شمال شرقی، این اطلاعات کلیدی را در نظر داشته باشید:
- ارتفاع قله: ۵۶۱۰ متر
- ارتفاع گوسفندسرا (گردنه‌سر): ۲۹۰۰ متر (مبدأ اصلی کوهپیمایی)
- ارتفاع پناهگاه تخت فریدون: ۴۳۵۰ تا ۴۳۸۸ متر (محل شب‌مانی)
- طول مسیر از مبدأ ناندل تا قله: تقریباً ۱۷ کیلومتر (با احتساب دسترسی‌های طولانی، مسیر طولانی و نیازمند آمادگی بالاست)
- زمان تقریبی صعود از گردنه‌سر تا پناهگاه: حدود ۶ ساعت
- زمان تقریبی صعود نهایی از پناهگاه تا قله: ۴ تا ۶ ساعت (بستگی به آمادگی تیم و شرایط جوی)
- بهترین زمان صعود: مردادماه (نیمه دوم تیر تا اواخر مرداد نیز مناسب است)
- محل شروع (دسترسی): روستای ناندل (از جاده هراز)
- خدمات محلی: نیسان از ناندل تا گردنه‌سر، امکان کرایه قاطر در گردنه‌سر
- وضعیت آب: آب آشامیدنی تنها در گردنه‌سر و برخی نقاط ذوب برف نزدیک پناهگاه موجود است. آب کافی همراه داشته باشید.
- آنتن‌دهی موبایل: در بیشتر مسیر از گردنه‌سر تا پناهگاه آنتن برقرار است، اما در خود پناهگاه تخت فریدون معمولاً آنتن‌دهی وجود ندارد.
- نقاط کمپ: کنار پناهگاه تخت فریدون و دشت سرسبز سبزه لش.
- ویژگی‌های مسیر: پاکوب مشخص، چالش‌های فنی متوسط، وجود یخچال‌های یخار و عروسک‌ها، یال‌های سنگی و شیب‌های تند (شیب بام برفی حدود ۳۰ درجه).
- خطرات احتمالی: ریزش سنگ، وضعیت ناپایدار یخچال‌ها، باد شدید، و بوی گوگرد نزدیک قله.
- قانون ایمنی طلایی: قانون ساعت ۱۴ (اگر تا ساعت ۱۴ به قله نرسیدید، بازگردید).
- تجهیزات کلیدی: کفش کوهنوردی مناسب، پوشاک لایه‌ای و ضد باد/آب، کرامپون و کلنگ (بسته به فصل)، باتوم، کیسه خواب و چادر مقاوم، GPS/نقشه، کیت کمک‌های اولیه و کیت نجات.
صعود به دماوند جبهه شمال شرقی، تجربه‌ای فراموش‌نشدنی و چالش‌برانگیز است که شما را با عظمت طبیعت و توانایی‌های خود آشنا می‌کند. با برنامه‌ریزی دقیق، آمادگی کافی و رعایت نکات ایمنی، می‌توانید خاطره‌ای شیرین و افتخارآمیز از این قله باشکوه در ذهن خود ثبت کنید. آماده سفر هستید؟
سوالات متدوال
جبهه شمال شرقی دماوند از کجا شروع می‌شود؟
دماوند جبهه شمال شرقی یکی از مسیرهای صعود به قله دماوند است که از روستای ناندل آغاز می‌شود و از زیبایی‌های خاصی برخوردار است.
صعود به دماوند از جبهه شمال شرقی چگونه است؟
صعود به دماوند از جبهه شمال شرقی یکی از مسیرهای محبوب برای فتح این قله است. این مسیر از روستای ناندل آغاز می‌شود و پس از عبور از گردنه سر و دشت چمن به پناهگاه تخت فریدون می‌رسد.
ارتفاع قله دماوند چقدر است؟
قله دماوند ۵۶۱۰ متر ارتفاع دارد و بلندترین قله ایران و آسیا (در خاورمیانه) است.
مبدأ اصلی صعود از جبهه شمال شرقی کجاست؟
مبدأ اصلی کوهپیمایی از گوسفندسرا (گردنه‌سر) در ارتفاع ۲۹۰۰ متر است که معمولاً با نیسان از روستای ناندل قابل دسترسی است.
پناهگاه تخت فریدون در چه ارتفاعی قرار دارد؟
پناهگاه تخت فریدون، محل اصلی شب‌مانی در این مسیر، بین ۴۳۵۰ تا ۴۳۸۸ متر از سطح دریا قرار گرفته است.
طول مسیر صعود به قله از جبهه شمال شرقی چقدر است؟
طول تقریبی مسیر از مبدأ روستای ناندل تا قله حدود ۱۷ کیلومتر است. این مسیر طولانی است و نیازمند آمادگی جسمانی بالا می‌باشد.
جمع‌بندی
همانطور که در این راهنمای جامع به تفصیل شرح داده شد، مسیر صعود به دماوند جبهه شمال شرقی تجربه‌ای بی‌نظیر و متفاوت را برای کوهنوردان به ارمغان می‌آورد. این مسیر با بکر بودن، مناظر چشم‌نواز یخچال‌های طبیعی همچون یخار و عروسک‌ها، و آرامشی که در مقایسه با سایر جبهه‌ها ارائه می‌دهد، انتخابی ایده‌آل برای کوهنوردان باتجربه و علاقه‌مندان به طبیعت ناب است.
موفقیت در این صعود، بیش از هر چیز به آمادگی جسمانی و روانی کامل، شناخت دقیق مسیر و خطرات صعود به دماوند، و همراه داشتن تجهیزات مناسب بستگی دارد. با رعایت تمامی نکات ایمنی، به‌ویژه توجه به قانون ساعت ۱۴و مدیریت صحیح هم‌هوایی، می‌توانید از چالش‌های این مسیر سربلند بیرون آمده و به سلامت به قله بام ایران قدم بگذارید.
امیدواریم این راهنما، تمامی اطلاعات لازم برای برنامه‌ریزی یک صعود ایمن و موفق به دماوند از مسیر شمال شرقی را در اختیار شما قرار داده باشد. دماوند، با عظمت و شکوه خود، همواره پذیرای دلیرانی است که با احترام به طبیعت و آمادگی کامل، به سوی قله‌اش گام برمی‌دارند. آمادگی خود را تکمیل کنید، کوله‌بارتان را ببندید و خود را برای یکی از به‌یادماندنی‌ترین صعودهای زندگی‌تان آماده کنید!
