در این مقاله می خواهیم در مورد رشته کوه های ایران توضیح بدهیم و آن ها را بررسی کنیم. همان طور که می دانید ۵۵ درصد سطح کشور ما را کوه ها فرا گرفته اند که کوه های ایران به چهار دسته تقسیم می شوند که شامل رشته کوه البرزدر شمال، رشته کوه زاگرس در غرب، رشته کوه های شرقی و کوه های مرکزی هستند. در ادامه می خواهیم اطلاعاتی در مورد رشته کوه های ایران و اینکه در کجا قرار دارند و قله های مهم آن ها چیست، توضیح دهیم.
رشته کوه چیست؟
رشته کوه مجموعه ای از کوه هایی است که در یک ردیف قرار دارند و در نقاط مرتفع به هم متصل می شوند. سیستم کوهستانی مجموعه ای از رشته کوه ها با شباهت در شکل، ساختار و هم ترازی است که از یک علت به وجود آمده اند. رشته کوه ها بر اثر فرایند های زمین شناسی مختلفی به وجود می آیند اما بیشتر آن ها تحت تاثیر تکتونیک صفحه ای قرار دارند. این مجموعه های به هم متصل شده توسط ارتفاعات یا گردنه های کوهستانی و دره ها تقسیم می شوند.
مهم ترین رشته کوه های ایران
ایران دو رشته کوه مهم دارد که شامل رشته البرز یا شمالی و رشته زاگرس می باشد. رشته البرز از استان اردبیل شروع می شود و در شرق از جنوب دریای خزر می گذرد و در شمال خراسان به کوه های شرقی ایران متصل می شود. این رشته کوه بخشی از چین خوردگی های بزذگ آلپ و هیمالیا است و بلند ترین قله آن دماوند است. از قله های مهم دیگر رشته کوه البرز، علم کوه، شاهوار، پالون گردن و سیاهلان است.
رشته کوه زاگرس از طولانی ترین رشته کوه های ایران است و از استان آذربایجان غربی شروع می شود و از استان هایی واقع در غرب از کردستان تا هرمزگان عبور می کند و تا شمال تنگه هرمز ادامه دارد. این رشته کوه در آنجا به رشته کوه های مرکزی ایران و رشته ارتفاعات مکران می پیوندد. کوه دینار بلند ترین قله این رشته کوه هست. کوه ها و قله های معروف دیگر این رشته کوه شامل کوه های برده رش، شاهور، پرو، الوند، اشترانکوه، زرد کوه می باشد.
رشته کوه البرز
البرز از رشته کوه های ایران است که در بخش شمالی آن واقع شده است. این رشته کوه از سوی باختر از تالش جمهوری آذربایجان آغاز می شود و در سمت شرق تا در ترکمنستان و افغانستان ادامه دارد. بخش بزرگی از البرز در راستای کناره جنوبی دریای خزر کشیده شده است که در این قسمت جبهه ی شمالی البرز سرسبز می باشد و جبهه ی جنوبی آن خشک است.
البرز شرقی
البرز شرقی ناحیه وسیعی را شامل می شود که حد غربی آن دره رودخانه هراز و حد شرقی آن ارتفاعات خراسان شمالی و حد جنوبی آن شهرهای شاهرود، سمنان، گرمسار و دامغان می باشد و از سمت شمال حد فاصل علی آباد کتول تا بابل را شامل می شود. از قله های معروف البرز شرقی می توان شاهوار، شاهکوه، نروا، نرو و قدمگاه را نام برد.
از رشته کوه های ایران : البرز غربی
منطقه کوهستانی البرز غربی از سمت شرق توسط دره رودخانه ای کرج- چالوس از البرز مرکزی جدا شده است و از سمت غرب سرتاسر آن را دره رود سفیدرود در بر می گیرد. شهرستان چالوس در منتهی الیه نوار شرقی و شهرستان رشت در منتهی الیه نوار غربی قرار دارد و از سمت جنوب هم حد فاصل شهرستان کرج- قروین- لوشان و منجیل است. این منطقه به دلیل وجود رودخانه سه هزار، شاه رود و طالقان رود هم مورد توجه قرار گرفته است.
البرز مرکزی
رشته البرز مرکزی حد فاصل بین دره رودخانه کرج و چالوس از غرب و دره رودخانه هزار از سمت شرق است که به خاطر فشردگی زیاد و ارتفاعات و نزدیکی به تهران مورد توجع خیلی از افراد قرار دارد. حد فاصل شمال این رشته کوه دو شهر ساحلی چالوس در غرب و آمل در شرق کناره دریای مازندران است. مهم ترین قله ها و ارتفاعات این رشته شامل دماوند، آزاد کوه، خلنو، سی چال، توچال می باشد.
رشته کوه زاگرس
رشته کوه زاگرس از رشته کوه های ایران است که در غرب کشور قرار دارد. این رشته کوه بخش مهمی از رشته کوه های آلپ- هیمالیا را تشکیل می دهد که بیشتر جنوب غربی آسیا و خاورمیانه را شامل می شود. این رشته کوه استان های زیادی از ایران را در بر گرفته است و بلند ترین قله های آن شامل زاگرس، دنا، زرد کوه و اشترانکوه است.
این رشته کوه از غرب تا جنوب غربی ایران امتداد دارد و از سواحل دریاچه وان در جنوب شرقی ترکیه شروع می شود و بعد از عبور از استان های آذربایجان غربی، کردستان، کرمانشاه، همدان، مرکزی، ایلام، کهگیلویه و بویراحمد، چهارمحال بختیاری، خوزستان و لرستان به سمت استان های فارس، کرمان و هرمزگان ادامه دارد.
اشترانکوه از رشته کوه های ایران
اشترانکوه یکی از رشته کوه های ایران است و در لیست بلند ترین کوه های ایران قرار دارد. اشترانکوه قسمتی از چین خوردگی زاگرس میانی است که در شمال شرقی استان لرستان واقع شده است. این رشته کوه در امتداد شمال غربی- جنوب شرقی به طول ۵۰ کیلومتر و عرض ۲ تا ۱۱ کیلومتر سه شهرستان به نام های الیگودرز، ازنا و دورود را شامل می شود. معروف ترین و زیبا ترین قله این رشته کوه، قله سن بران است.
این رشته کوه از مناطق غنی کشور از دید پوشش گیاهی، فعالیت های طبیعت گردی و کوهنوردی و جاذبه طبیعی است. اشترانکوه به دلیل آب و هوای خوش و طبیعت زیبا و منحصر به فردش، جاذبه های گردشگری و جاهای دیدنی شهر ازنا را در خود قرار داده است. از جمله جاهای دیدنی آن می توان به دریاچه گهر، کمندان، دربند، دره تخت، تول برفی، چاه تیان و آبشار عروس اشاره کرد.
رشته کوه های ایران : فیروز کوه
رشته کوه فیروز کوه بخشی از رشته کوه البرز می باشد و به صورت عمودی است و در بین شهر آمل و فیروز کوه قرار دارد. از سمت شرق رودخانه تالارد و حبله رود، این رشته کوه را از البرز شرقی جدا کرده و از غرب رودخانه هراز، سمت غربی این کوهستان را از البرز مرکزی جدا کرده است. رشته کوه فیروز کوه قله های زیبایی مثل زرین کوه، دوبرار، میشینه مرگ، سواد کوه، پاشوره، هلزم و بوم را دارد.
این رشته کوه از قطب های کوهنوردی و گردشگری به دلیل زیبایی و قله های بلند آن به شمار می رود. این رشته کوه جاذبه هایی همچون تنگه واشی، غار بورنیک، روستای سله بن، دریاچه سد نمرود، چشمه آب معدنی خمده، تپه باستانی کله منار، رباط سنگی امین آباد، گود گنبد فیروزکوه، برج مزداران، روستای هرانده را دارد که مناسب برای طبیعت گردی می باشد.
رشته کوه قلل منفرد
قلل منفرد به ارتفاعاتی گفته می شود که حول محور یک ارتفاع بلند و شاخص طوری قرار گرفته باشند که تمام سمت های جغرافیایی به دشت ها و بیابان ها و کویر و تپه ماهواره ها برسد. یکی از معروف ترین رشته کوه قلل منفرد، سبلان است. سبلان مجموعه ای کاملا مستقل و بدون هیچ گونه اتصال کوهستانی قابل ملاحظه از کوه های اطراف است. همچنین ایران قلل منفرد دیگری هم دارد که در زیر لیست کامل آن را برای تان جمع آوری کردیم.
- کوهستان سبلان اردبیل
- کوه غلمدار و کیامکی داغ مرند
- خط الراس بزقوس سراب
- کوهستان سهند مراغه
- رشته قافلانکوه زنجان
- کوه بلقیس تکاب
- شهباز اراک
- الوند همدان
- گرین نهاوند
- برقروه
- دالاخانی سنقر
- نایبند بیرجند
- دالانکوه داران
- تمندر الیگودرز
- هشتاد و قبله فریدونشهر
- کربوش کوه فارسان
- چلیچه و جهان بین شهر کرد
- کبیرکوه ایلام
- سفیدکوه خرم آباد
- تفتان بلوچستان
- بزمان بلوچستان
- بل اقلید
- خرمن کوه فسا
- ول ارسنجان
- سفیدکوه داراب
- هماگ هرمزگان
- گنو هرمزگان
- کوه شب فارس
- بمو فارس
- گاوبست بوشهر
کوه های آذربایجان غربی
کوه های آذربایجان در شمال غربی ایران و در کنار دشت مغان و چالداران قرار دارند و سهند و سبلان از قله های معروف آن هستند. کوه های آذربایجان عبارت است از: زندان سلیمان، شیخا دار، طرغه، کوه قیه، نالشکینه، کوه پیر محمد، آکتاش داگ، دوپازا، برده زرد، بز سینا، کوه اورین، کوه چله خان، کوه حاجی ابراهیم، کوه قره داش، کوه قندیل.
کوه های خراسان
این رشته کوه ها از شمال خراسان شروع می شوند و به سمت جنوب تا استان سیستان و بلوچستان ادامه دارند. از کوه های مهم این رشته کوه می توان کوه تفتان، کوه بزمان، باقران، آهنگران، چهل تن، بینالود و هزار مسجد را نام برد. این کوه ها تنوع جغرافیایی و طبیعی دارند و جنگل های سرسبز، مسیر های سنگلاخی و خاکی، شرایط آب و هوایی خوب را دارا می باشند.
رشته کوه های ایران : کردستان
این استان با کوه هایی که قله های بلند و جاذبه های طبیعی دارد از مقاصد عالی برای طبیعت گردان و کوهنوردان است. کوه چهل چشمه، زلیخا، دالاخانی، قلوز، بدر و پریشان از کوه های این استان است. این استان با این کوه های زیبا جاذبه های گردشگری همچون دریاچه زریوار، چشمه بابا گرگر و دشت های زیبایی دارد.
کوه های کرمان
چند تا از رشته کو های ایران در استان کرمان قرار دارد که رشته کوه هزار، لاله زار، کوه شاه، کوه پلوار، کوه جوپار را دارد و چند تا از قله های معروف این استان شامل قله سه شاخ بزرگ، قله بلوچی، قله گلچین، قله کیل جلال، قله سرمشک، قله کله ماری می باشد.
کوه های گیلان
کوه های گیلان غربی ترین بخش از رشته کوه البرز که از رشته کوه های ایران است را شامل می شود. این کوه ها از ارتفاع کمتری برخوردار هستند. کوه های گیلان به خاطر نقش آب و هوایی گیلان و زیبایی آن معروف است. رشته کوه های این استان به دو بخش قسمت شرق گیلان و قسمت غرب گیلان تقسیم می شوند و کوه های زیادی را دارد. بعضی از قله های معروف این استان قله سماموس، قله شاه معلم، قله درفک، قله بغروداغ، قله آسمان کوه، لاسه سر می باشد.
ممتد مرکزی
این رشته کوه در فاصله ای نه چندان دور از زاگرس نواری کوهستانی منقطع و با امتداد شمال غربی به جنوب شرقی، از جنوب قم تا رفسنجان ادامه دارد. این رشته کوه های ایران از سمت غرب به دشت های وسیعی با بدنه اصلی کوه زاگرس و از سمت شرق به کویر های پهناور نمک و درانجیر می باشند. این کوه ها توسط بیابان ها و کویر ها و دشت ها از یکدیگر جدا شده اند و دارای آب و هوای گرم و معتدل صحرایی می باشند.
رشته کوه های نقره کمر تفرش، ولیجیا و پلنگ آبی قم، کوهستان دو میر و کرکز کاشان، کوهستان کرکس نطنز، کوه میل و مارشنان نایین، شیر کوه و طرزجان یزد، مداور شهر بابک از رشته کوه های ممتد مرکزی هستند.
نقشه رشته کوه های ایران
جمع بندی
در این مطلب در مورد رشته کوه های ایران توضیح دادیم و امتداد و قله های معروف آن ها صحبت کردیم. اگر دوست دارید در مورد مهم ترین رشته کوه های ایران بیشتر بدانید این مقاله می تواند برای تان مفید باشد و هر اطلاعاتی که در این زمینه می خواهید به دست بیاورید.
مقاله پیشنهادی : کوه های معروف ایران
منبع : wikipedia
نظرات کاربران