طبیعت گردی گونه‌ای از گردشگری است که برخلاف سفرهای تفریحی و توریستی، به گردش در دل طبیعت بکر و مناطق دست نخورده جهان می‌پردازد. به همین دلیل در زمان طبیعت گردی امکان اقامت درهرگونه هتل یا استراحتگاه، صرف غذا در رستوران و یا بازدید از مکان‌های تفریحی و… وجود ندارد اما در ازای این محرومیت از موهبت سکوت، آرامش زیبایی محض و تکرار نشدنی طبیعت برخورداریم.
همانطور که در هر مکانی ملزم به رعایت قوانین خاصی هستیم، دامان طبیعت نیز از این قاعده مستثنی نبوده و از لحظه ورود به آن باید به عنوان طبیعت گرد به طبیعت و جانداران احترام گذاشته و بیش از لحظات دیگر زندگی مسئولیت حفظ محیط زیست را بر عهده خود احساس کنیم و آن را به تمامی به انجام برسانیم.
طبیعت گردی چیست؟
طبیعت گردی چیست؟ در پاسخ به این سوال می توان گفت : « طبیعت‌گردی یا بوم‌گردشگری یا اکوتوریسم نوعی از گردشگری است که در آن گردشگران به قصد مشاهده به مناطق طبیعی و بکر جهان سفر می‌کنند. طبیعت گردان در این مسافرت از گونه‌های گیاهی و جانوران به خصوص آن منطقه دیدن می‌کنند.»
البته بوم گردشگری یک تفاوت با طبیعت گردی دارد و آن ضرورت آموزش درباره محیط زیست و کمک به افراد محلی ساکن در آن منطقه است.
به زبان دیگر «طبیعت‌گردی» به هر نوع گردشگری در طبیعت گفته می‌شود ولی اکوتوریسم به هر گردشی گفته نمی‌شود. در طبیعت‌گردی انسان طبیعت را برای استفاده و لذت بردن خود تجهیز می‌نماید اما در اکوتوریسم انسان صرفا در طبیعت حضور می‌یابد. در نتیجه فرهنگ طبیعت گردی متفاوت از فرهنگ اکوتوریسم است. در ادامه در رابطه با فرهنگ و اصول طبیعت گردی بیشتر توضیح خواهیم داد.
اصول و فرهنگ طبیعت گردی و کمپینگ چیست؟
همانطور که در تعریف طبیعت‌گردی اشاره کردیم، هدف از این فعالیت، مشاهده زیبایی‌های طبیعی و محیط بکر منطقه‌ای است که به آن سفر کرده‌ایم. با این حال، اگر در هنگام سفر به طبیعت با رفتارهای نادرست خود موجب آسیب به این محیط شویم، آن منطقه زیبایی و بکر بودن خود را از دست خواهد داد. اما خوشبختانه ما می‌توانیم با رعایت اصول ساده طبیعت‌گردی هم از سفر خود لذت ببریم و هم از محیط زیست حفاظت کنیم.
این اصول نه تنها برای ما به عنوان طبیعت‌گردان مفید است، بلکه به حفظ این فضاها برای دیگر گردشگران، مردم بومی منطقه و مهم‌تر از همه، جانورانی که در این زیست‌بوم زندگی می‌کنند، کمک می‌کند. در ادامه به برخی از این اصول اشاره می‌کنیم که هم کاربردی برای خودمان هستند و هم به حفظ و نگهداری طبیعت کمک می‌کنند:
با رعایت این نکات، نه تنها به حفظ زیبایی‌های طبیعی کمک می‌کنیم، بلکه نسل‌های آینده نیز خواهند توانست از این منابع طبیعی بهره‌برداری کنند. طبیعت‌گردی مسئولانه می‌تواند پل ارتباطی بین انسان‌ها و محیط زیست باشد و این مسئولیت را برای همه ایجاد کند که طبیعت را همانطور که آن را یافته‌ایم، برای آینده حفظ کنیم.
استفاده از کیسه‌های پارچه‌ای جایگرین مناسب پلاستیک در طبیعت گردی
مهم‌ترین مزیت کیسه پارچه ای فواید آن‌ها در برابر مضرات کیسه‌های نایلونی است. همانطور که می‌دانید کیسه‌های پلاستیکی از ماده‌ای شیمیایی به نام پلی‌اتیلن ساخته می‌شوند. موادی که در اثر مجاورت با غذاهای گرم مانند نان تازه، جذب آن شده و می‌توانند برای سلامتی بسیار زیان بار باشند. تا حدی که امکان سرطان‌زا بودن این مواد نیز همواره مورد تأیید کارشناسان سلامت بوده است همچنین استفاده از کیسه‌های پارچه‌ای در برابر انواع پلاستیک راهی موثر در تولید زباله کمتر و ورود پلاستیک کمتر به چرخه طبیعت است، که خارج از زمان طبیعت گردی نیز قابل اجرا و ضروری است.
در مجله بریم کوه بخوانید : لیستلوازم کوهنوردی و کمپینگ | حفظ محیط زیستدر کمپینگ
تفکیک و جمع آوری زباله‌ها؛ فرهنگ طبیعت گردی
هرگز زباله‌های خود را در طبیعت رها نکنید و از ابتدا به فکر جداسازی زباله‌های خشک و تر باشید. حتما نسبت به جمع آوری زباله‌های حاوی شیشه اقدام نمایید حتی قطعه بسیار کوچک شیشه رها شده نیز ممکن است موجب شعله ور شدن آتش در طبیعت بشود.
اگر بجای لذت بردن از طبیعت، زمان خود را به تماشای کیسه‌های زباله رها شده بگذرانید چه احساسی پیدا خواهید کرد؟
در سفر های طبیعت گردی خاموش کردن آتش فراموش نشود
اگر آتش روشن کرده‌اید هرگز آن را بدون مراقبت رها نکنید. قبل از ترک محلی که در آن آتش روشن کرده‌اید، با ریختن آب، آتش را کاملا خاموش کنید. برای اطمینان از خاموش شدن آتش به طور کامل، خاکسترها را به هم بزنید و دوباره آب بیشتری روی آن‌ها بریزید. این کار را تا سرد شدن کامل خاکسترها تا جایی که بتوانید آن‌ها را لمس کنید ادامه دهید. مطمئن شوید که هیچ زغال افروخته یا تکه چوب‌های نیم‌سوز زیر خاکسترها یا در اطراف حلقه‌ی آتش باقی نمانده باشد.
به عنوان یک طبیعت گرد نظافت محلی که آتش روشن کرده‌اید را بر عهده بگیرید. از ریختن زباله‌های خود در آتش خودداری کنید مگر آنکه مطمئن باشید کاملا سوخته و به خاکستر تبدیل خواهد شد. موادی نظیر قوطی کنسرو، پلاستیک، فویل آلومینیومی و… را هرگز در آتش نیندارید و یا حتما ضایعات آن را از میان خاکسترها جمع آوری کرده و با خود ببرید.
در زمان طبیعت گردی در مناطق دور افتاده تمام زغال‌های باقیمانده در محل افروختن آتش به همراه زباله‌های موجود در محیط اطراف خود را جمع آوری نمایید. به علاوه وسایل و محیط ایجاد آتش را به شکل اولیه خود بازگردانید.
مصرف بهینه و با صرفه جویی
منظور از صرفه جویی در طبیعت، مصرف بهینه مواد غذایی در پخت و پز برای جلوگیری از تولید زباله کمتر و هدر رفتن منابع انرژی می‌شود که در فرهنگ طبیعت گردی نکته بسیار مهمی تلقی می شود.
با استفاده از غذاهای محلی علاوه بر رعایت این نکته به سهم خود به اقتصاد محلی آن منطقه نیز کمک کرده‌اید. همچنین می‌توان از غذاهای از پیش تهیه شده و آماده مصرف نیز استفاده کرد.
صرفه جویی در منابع آبی، جلوگیری از هدر رفتن آب، اجتناب از شستشوی بیش از اندازه، عدم استفاده از مواد شوینده و یا ریختن زباله در آب رودخانه همگی در حفاظت از منابع آبی موثر هستند.
از اصول طبیعت گردی حفظ محیط زیست
پوشش گیاهی هر منطقه بسته به نوع آب و هوای آن متفاوت است، اما در تصفیه هوا و کاهش کربن دی اکسید نقش دارد. میدانیم باید از آسیب زدن، شکستن شاخه درختان، خم کردن نهال‌ها و… اجتناب کرد.
جنگل‌ها و گیاهان سرمایه و سرچشمه حیات در کره‌ی زمین هستند. کمی دقت و حوصله از سوی ما، نقشی کوچک اما بسیار با اهمیت در حفظ آن‌ها خواهد داشت.
حمل و نقل، فرهنگ طبیعت گردی
بسته به نوع منطقه‌ای که در آن بسر می‌برید میتوانید از وسایل نقلیه ، عمومی، کرایه دوچرخه، پیاده روی و … جهت کاهش مصرف سوخت و در نتیجه کاهش آسیب به طبیعت استفاده کنید.
همچنین سبک سفر کنید و برای کاهش مصرف سوخت از همراه بردن وسایل غیرضروری خودداری کنید. با رعایت این اصول و فرهنگ طبیعت گردی از آسیب به محیط زست و منطقه ای که به آن سفر می‌کنید جلوگیری می‌نمایید.
اصول طبیعت گردی و کمپینگ
كمپینگ و استقرار چادر از موارد اساسی در فعالیت‌های كوهنوردی و طبیعت‌گردی است. از سویی هركوهنورد وطبیعت‌گرد باید با این موضوع آشنایی کامل داشته باشد تا از بروز هرگونه اتفاق و حادثه و یا آسیب به طبیعت جلوگیری به عمل آورد. در این راستا نكات ضروری در مورد روش استقرار كمپ یا همان چادر زدن وجود دارد كه ایمنی و آسودگی را برقرار می‌سازد.
داشتن نظم در طبیعت گردی
چیدمان داخل و خارج چادر و قرار دادن هرچیزی در جای خود نكته اساسی برای زندگی در چادر و فرهنگ طبیعت گردی محسوب می‌شود. نظم به معنای قرار‌گیری اشیا و افراد در جای صحیح است که با رعایت کردن باید به حفظ آن تداوم بخشید.
وسایل مورد نیاز درچادر باید تعیین شده و وسایل اضافی در كوله‌پشتی قرار داده شود. وسایل تیز، برنده و آتش زا نباید در چادر نگهداری شوند.
حتما از ظروف مواد ریختی و مایعات، در دسترس بودن وسایل ضروری، استفاده مناسب از جیب‌های داخل چادر، چیدمان آشپزخانه و معین بودن مكان وسایل مشترك اطمینان حاصل کنید.
انتخاب مکان مناسب کمپینگ
جایایی برای استقرار چادر در استقرار كمپ موقتی در طبیعت گردی و کوهنوردی حائز اهمیت است، چرا که مكانی كه برای استقرار انتخاب می‌شود تاثیر بالایی بر ایمنی و آسودگی خواهد داشت..
محل استقرار چادر را باید از نظر مواردی نظیر:
مسیر باد، باران و برف
توجه به دلیل نور آفتاب
صاف و خشك بودن زیر چادر
فاصله نسبت به چادرهای‌دیگر
اشراف نسبت به منطقه
دسترسی به آب
درمسیر حركت كردن تیم‌ها نبودن
در معرض دید بودن
مورد بررسی قرار داد و بهترین نقطه را انتخاب کرد. و…
پیشنهاد بریم کوه : راهکارهایی برای کمپ زدن و ماندن در طبیعت
رعایت ایمنی از اصول کمپینگ
آرامشی كه در هنگام شب‌مانی و استقرار به دست می‌دهد همگی ناشی‌از احساس ایمنی و اطمینان به محل چادر است. می‌توان گفت كه احساس امنیت در چادر، استراحت و آسودگی را تحت تاثیر خواهد گذاشت. برای افزایش ایمنی در محل استقرار به دور بودن از مکان‌هایی نظیر بستر رودخانه‌‌ها، حیوانات و آغل ها، محل ریزش سنگ، شكاف‌های یخی، مسیر گذر ماشین و خودروها، نبودن در مسیر بهمن و حفظ فاصله مناسب از درختان و بوته‌ها توجه کنید.
پیش بینی آب و هوا
حتما از وضعیت جوی منطقه مورد نظر خود را از طریق اداره هواشناسي و یا جستجو در اینترنت و از طریق سایت هوا کوهآگاه شوید و برنامه‌های خود را متناسب با آن پیش ببرید.
انتخاب چادر طبیعت گردی
چادر مورد استفاده باید با تعداد افراد و نوع فعالیت مورد نیاز در سفر طبیعت گردی و یا کوهنوردی متناسب باشد. رنگ چادر نیز باید نسبت به طبیعت موجود متفاوت باشد. به عنوان مثال، چادر سفید برای استفاده در کوهستان مناسب نیست. چادرها همچنین در انواع متفاوتی نیز وجود دارند که باید با توجه به نوع سفر خود گزینه مناسب را انتخاب کنید. چادری با ویژگی‌های مقاوم، ضدبخار، كم ارتفاع، كشیده و… که برای استفاده در ارتفاعات بالا مناسب است، قطعا در برنامه‌های طبیعت گردی و تفریحی مناسب به نظر نمی‌رسد.
کار گروهی در طبیعت گردی
اگر همراه با یک گروه در حال طبیعت گردی هستید باید تقسیم کار صورت گیرد و سرپرست یا مدير گروه با توجه به توان، كارآيي و تجربه، وظایف را به شايسته‌ترين افراد بسپارد. عمدتا وظایف شامل موارد زیر است:
مسئول فني، مسئول مالي، مسئول تدارك، مسئول آمادگي جسماني (تا قبل از اجراي برنامه)، مسئول تغذيه، مسئول تصويربرداري، مسئول گزارش نويسي، مسئول كمك‌هاي اوليه تمرين.
تدارك شامل برنامه ریزی در چهار بخش ساز و برگ انفرادي، ابزار فني، وسايل عمومي و آذوقه است.
ساز و برگ انفرادي: مجموعه‌ای از ابزار، لوازم، پوشاك و… که یک طبیعت گرد باید در طول سفر همراه خود داشته باشد که همواره به نوع سفر پیش رو بستگی خواهد داشت.
ابزار فني: مجموعه‌ایی از ابزار و وسایلی که در صعودهای فنی مورد نیاز خواهد بود که می‌بایست قبل از اجرای برنامه از لحاظ سالم و ایمن بودن توسط سرپرست و یا مسئول فنی حتما کنترل شده باشد.
وسايل عمومي: وسایل و ابزارآلاتی که برای بیش از یک نفر استفاده می‌شود مانند: چادر، وسايل خوراك پزي، وسايل روشنايي و…
آذوقه: میزان غذایی که در طول سفر مورد نیاز شرکت کنندگان خواهد بود و همواره باید در برنامه ریزی غذایی مقداری به عنوان ذخیره در نظر گرفته شود. در برخی برنامه‌های بزرگ، برنامه ریزی غذایی توسط فردی متخصص صورت می‌گیرد.
اهمیت به همرا داشتن جعبه کمک های اولیه در طبیعت گردی
می‌بایست متناسب با افراد شرکت کننده در سفر، لوازم پزشکی و جعبه کمک های اولیه به همراه داشته باشيد. فردی که دوره‌ي كمك‌هاي اوليه را گذرانده و د ر این زمینه مهارت دارد در تیم حضور داشته باشد. عموما در برنامه‌های برون مزری یک پزشک گروه را همراهی خواهد کرد.
چرا بیمه بودن برای طبیعت گردی مهم است
احتمال بروز سانحه و اتفاق ناگوار در هر زمانی وجود دارد و مخصوص سفر یا برنامه‌های سخت و طولانی نیست. به فدراسيون پزشكي-ورزشي مراجعه كنيد و برای مدت زمان دلخواه حتی یک روز خود را بیمه کنید.
اگر سرپرست برنامه هستید، حتما از بیمه بودن تمامی اعضاي تیم خود اطمینان حاصل کنید.
اصول طبیعت گردی و کمپینگ، رفت و آمد
وضعیت راه و جاده را بررسی کنید. اگر جاده شوسه یا آسفالته است، از مینی بوس یا خودروهاي دو ديفرانسيل استفاده نمایید. با بررسی منطقه از وضعیت خودروهای عمومی، دربستی و اجاره ایی باخبر شوید. در صورت کرایه خودرو از راننده‌ایی که او را می‌شناسید کمک بخواهید. با وجود هزینه‌های سنگین ترابری باید سعی کنید بیشترین ایمنی را با بهترین هزینه فراهم سازید.
لوازم مورد نیاز کمپینگ و طبیعت گردی
طبیعت‌گردی یکی از فعالیت‌های محبوب است که شامل گشت و گذار در طبیعت برای چندین ساعت یا چند روز می‌باشد. بدون در نظر گرفتن تجهیزات مناسب، کمپینگ و طبیعت‌گردی می‌تواند تجربه‌ای دشوار و حتی خطرناک باشد. چرا که طبیعت‌گردی با درجات سختی مختلف، نیاز به لوازم ویژه و درست دارد تا تجربه‌ای ایمن و راحت رقم بخورد.
به همین دلیل، انتخاب دقیق وسایل طبیعت‌گردی اهمیت بسیاری دارد تا در مسیرهای طبیعت‌گردی هیچ‌گونه مشکلی برایمان پیش نیاید و بتوانیم با آرامش و اطمینان خاطر به کشف زیبایی‌های طبیعت بپردازیم. این آمادگی نه تنها لذت بیشتری به سفر می‌بخشد، بلکه باعث می‌شود با خاطری آسوده و امن از زیبایی‌های طبیعی بهره‌مند شویم. طبیعت‌گردی تجربه‌ای است که با آماده‌سازی درست و انتخاب دقیق لوازم، به یادماندنی‌تر و دلپذیرتر خواهد شد.
- دستگاه مسیریاب یا GPS
- کرم ضدآفتاب و عینک آفتابی
- لباس طبیعت گردی گرم
- چراغ قوه طبیعت گردی یا چراغ پیشانی
- وسایل روشن کردن آتش در طبیعت گردی
- جعبه ابزار و یا ابزارهای چندکاره طبیعت گردی
- کفش و کوله پشتی کوهنوردی
- کیسه خواب
- چادر کمپینگ و زیرانداز
انواع طبیعت گردی در ایران
کشور عزیزمان ایران به دلیل گسترگی جغرافیایی و تنوع آب و هوایی و اقلیمی که دارد، مقصدی جذاب برای طبیعت‌گردان از سراسر دنیا است. از کوه‌های سر به فلک کشیده گرفته تا دشت‌های وسیع و بیابان‌های آرام، ایران همه نوع جاذبه طبیعی را در دل خود جای داده است. بنابراین، طبیعت‌گردی در ایران یکی از فعالیت‌های محبوب و پرطرفدار به شمار می‌آید. اگر شما هم به دنبال کشف این زیبایی‌های طبیعی هستید و می‌خواهید بدانید که طبیعت‌گردی در ایران به چه شکل‌هایی وجود دارد، ادامه این مطلب را از دست ندهید. اینجا با انواع مختلف طبیعت‌گردی در ایران آشنا خواهید شد که می‌تواند سفر شما را به یادماندنی‌تر و جذاب‌تر کند.
کوهنوردی: تجربه‌ای بی‌نظیر از طبیعت‌گردی
کوهنوردی یکی از گزینه‌های محبوب برای افرادی است که عاشق طبیعت‌گردی و کاوش در مناظر زیبای کوهستان هستند. این فعالیت نه تنها فرصتی است برای لذت بردن از طبیعت، بلکه تاثیرات مثبت زیادی بر سلامت جسمی و روانی افراد دارد. با هر گامی که در دل کوه‌ها برمی‌دارید، میتوانید از زیبایی‌های طبیعت بهره‌مند شوید و در عین حال به تقویت سلامتی خود کمک کنید. کوهنوردی به شما این امکان را می‌دهد که علاوه بر تجربه هیجان و آرامش، ذهن و جسم خود را نیز در بهترین شرایط نگه دارید.
طبیعت‌گردی در دل جنگل‌های سبز(جنگل گردی)
جنگل‌های ایران، از شمال تا غرب و شرق کشور، همگی با زیبایی‌های خاص خود، مقصدهای عالی برای طبیعت‌گردی به شمار می‌روند. این جنگل‌ها نه تنها مناظری چشم‌نواز دارند، بلکه با مردمان خون‌گرم و مهمان‌نواز خود، تجربه‌ای متفاوت و لذت‌بخش از طبیعت را برای گردشگران فراهم می‌کنند.
بیابان‌گردی و کویرنوردی
کویرنوردی در ایران طرفداران خاص خود را دارد. کویرهای ایران به دلیل مناظر زیبا و جذابی که دارند، می‌توانند مقصدی عالی برای طبیعت‌گردی باشند. از دشت‌های وسیع و مسطح گرفته تا تماشای ستارگان در آسمان شب، و همچنین تپه‌های شنی که به شکل‌های مختلف در می‌آیند، همه این‌ها جاذبه‌های طبیعی کویر ایران را تشکیل می‌دهند. این مناظر خاص و آرامش بی‌نظیری که در دل کویر یافت می‌شود، تجربه‌ای فراموش‌نشدنی را برای کسانی که به دنبال کشف زیبایی‌های طبیعی و زندگی دور از هیاهوی شهری هستند، به ارمغان می‌آورد.
مقاصد طبیعت گردی در ایران
طبیعت گردی اطراف تهران
اگر شما هم از خود می‌پرسید که ب طبیعت گردی در تهران کجا بریم ، باید بگویم که تهران پر از مکان‌های دیدنی برای تجربه طبیعت است. از کوهستان‌های سرسبز گرفته تا دریاچه‌ها و مسیرهای کوهنوردی،طبیعت گردی تهران برای هر سلیقه‌ای مقصدی خاص دارد. برای مثال، اگر به کوهنوردی علاقه دارید، قله توچال یکی از بهترین گزینه‌ها است که چشم‌انداز فوق‌العاده‌ای از تهران را به نمایش می‌گذارد. یا اگر به دنبال طبیعتی سرسبز همراه با دریاچه هستید، لواسان با مناظری آرامش‌بخش و دریاچه‌های زیبا، مقصدی عالی برای شما خواهد بود.
طبیعت گردی شیراز
شیراز یکی از زیباترین شهرهای ایران است که علاوه بر تاریخ غنی، طبیعت چشم‌نوازی نیز دارد که دل هر طبیعت‌گردی را به خود جذب می‌کند. اگر از خود می‌پرسید که برای طبیعت‌گردی در شیراز کجا بروید، دریاچه مهارلو یکی از گزینه‌های عالی است. این دریاچه نمکی در فصل بهار چشم‌اندازی زیبا و دل‌انگیز دارد که باید از نزدیک دید. همچنین میتوانید به دشت ارژن شیراز سفر کنید؛ این دشت با طبیعتی بکر و چشم‌نواز در ۳۰ کیلومتری شهر شیراز واقع شده و فضایی آرامش‌بخش و دیدنی را به شما ارائه می‌دهد.
جمع بندی
طبیعت گردی فعالیتی بسیار فرح بخش و آموزنده است. اما باید اصول و فرهنگ طبیعت گردی و کمپینگ رعایت شود تا آسیبی به طبیعت و خودمان وارد نگردد. با مسئولیت پذیری و آینده می توان از هرگونه آسیب و صدمه جلوگیری نمود.
منبع: eghamat24.com
نظرات کاربران